Krajobraz z księżycem

Studyjna akwarela, z widocznym szkicem ołówkiem, przedstawia oświetlony zimnym światłem księżyca wydmowy krajobraz z fragmentami uschniętych pni drzew na pierwszym planie oraz niewielkim krzewem w oddali. Praca pochodząca z wczesnego okresu twórczości Blechena, powstała w wyniku bezpośredniej obserwacji nadbałtyckiego krajobrazu. Ujawnia głęboki sposób odczuwania natury przez artystę. Powściągliwie stosowanymi środkami artystycznymi oddaje ulotną, romantyczną atmosferę. Artysta stworzył znakomity nokturn przy pomocy kilku miękkich linii i malarskich plam akwareli, ograniczając kolorystykę do zaledwie ciemnego, zbrudzonego błękitu oraz brunatnej szarości, dodatkowo wykorzystując biel podłoża. Znaczącą część kompozycji zajmuje wieczorne niebo zasnute obłokami, spoza których przebija księżyc.

Takie swoiste studia chmur pojawiają się w twórczości Blechena głównie w latach dwudziestych i 1. połowie lat trzydziestych XIX wieku. W kontekście sposobu opracowania chmur warto wskazać analogie m.in. z olejnym studium „Szare zachmurzone niebo z księżycem” z około 1823 roku (Alte Nationalgalerie, Staatliche Museen zu Berlin Preussischer Kulturbesitz). Przed wyjazdem do Rzymu, latem 1828 roku, malarz wraz Johanem Christianem Clausen Dahlem, odbył krótką studyjną podróż po Pomorzu odwiedzając m.in. Stralsund, wyspę Rugię, a także Świnoujście oraz Szczecin (jeden z rysunków z tej podróży – Żaglówki w porcie przedstawia prawdopodobnie szczeciński port, dziś w zbiorach Pommersches Landesmuseum, Greifswald). Kompozycja akwareli wykazuje analogie z serią 21 znanych rysunków i akwarel łączonych z pobytem artysty na wybrzeżu Bałtyku. Prace te, dziś przechowywane w różnych zbiorach muzealnych, mają dość zbliżone wymiary i podobnie jak szczecińska praca są w większości niedatowane i niesygnowane.

Dariusz Kacprzak