Szopka

Pierwszą rzeźbą powstałą w łukowskim ośrodku rzeźby ludowej był Chrystus Frasobliwy stworzony przez Mariana Adamskiego (1929–2007) z Sobisk. Inspirował się pracami szwagra, Henryka Wierzchowskiego – znanego rzeźbiarza z okolic Sierpca na Mazowszu. W ślady ojca poszli także synowie: Zenon (1952–2012) i Tadeusz (urodzony w 1956 roku) oraz dalsi krewni i sąsiedzi, między innymi: Tadeusz Cąkała, Ryszard Sęk, Wacław, Stanisław i Bolesław Suskowie, Bronisław Chojęta, Tadeusz Lemieszek, Marian Łubianka, Mieczysław Zawadzki, Stanisław Fotyga, Adam Wydra, Mieczysław Gaja. Każdy z rzeźbiarzy wypracował własny styl i indywidualny sposób kształtowania postaci czy scen. Ich rzeźby charakteryzują się różnorodną tematyką oraz bogatą polichromią. Malowaniem rzeźb często zajmowały się żony rzeźbiarzy: Helena Adamska (żona Mariana), Kazimiera Adamska (żona Zenona), Elżbieta Adamska (żona Tadeusza), Marianna Sęk, Adela Chojęta, Halina Lemieszek, Elżbieta Łubianka, Hanna Fotyga, Jadwiga Wydra, z czasem niektóre same zaczęły rzeźbić.

Pod dłutami łukowskich rzeźbiarzy powstawały i powstają figury pełne i płaskorzeźby o tematyce religijnej oraz świeckiej. Do ulubionych tematów należą przedstawienia: Chrystusa (Frasobliwego, Ukrzyżowanego, Króla, W Ogrójcu), Piety, świętych patronów (Agnieszki, Barbary, Weroniki, Teresy, Piotra, Pawła, Józefa), postaci i sceny biblijne (Adam i Ewa w raju, Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Ucieczka Świętej Rodziny, Chrzest w Jordanie, Droga Krzyżowa, Sąd Ostateczny) oraz postacie historyczne (Stefan Batory, Jan III Sobieski, Mikołaj Kopernik, Bolesław Prus). W dorobku każdego z twórców znajdują się sceny rodzajowe z życia codziennego oraz szopki bożonarodzeniowe w formie rzeźby lub płaskorzeźby, ale też przestrzennej kompozycji domkowej. Wśród mniejszych form, przygotowywanych na targi czy kiermasze, można znaleźć ptaki, zwierzęta i kwiaty.

Twórczość rzeźbiarzy z okolic Woli Gułowskiej i Łukowa była doceniana na konkursach, a prace prezentowane na wystawach w kraju i za granicą wzbogaciły muzealne kolekcje rzeźby ludowej. Kilku twórców – Marian Adamski, Bolesław i Wacław Suskowie, Mieczysław Gaja i Mieczysław Zawadzki – zostało uhonorowanych najstarszym i najważniejszym wyróżnieniem w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce, Nagrodą im. Oskara Kolberga.