Buławka melonowata

Kamienna buławka, tzw. melonowata, została znaleziona w Żelisławcu w nieznanych okolicznościach. Należy do nielicznych znalezisk tego typu z obszaru Pomorza, które są uznawane za insygnia władzy w okresie starszej i środkowej epoki brązu (ok. 1500–1100 p.n.e.). Prezentowana buławka, poświadczająca pośrednio hierarchiczność społeczności epoki brązu, wiąże się z ludnością grupy wkrzańsko-zachodniopomorskiej. Świadectwem znacznego rozwarstwienia społecznego są elitarne, bogato wyposażone groby. W starszym okresie epoki brązu rozległe obszary związane były z dużym ugrupowaniem kulturowym zwanym kręgiem mogiłowym. Pod jego wpływem rozwinęła się na Pomorzu Zachodnim kultura przedłużycka, która we wczesnej fazie charakteryzowała się chowaniem zmarłych w grobach szkieletowych pod kurhanami, wyposażonych głównie w przedmioty z brązu (bransolety, szpile, groty włóczni, sztylety), rzadziej z kamienia (buławy i topory). W późniejszej fazie znacznie częstsze stają się pochówki ciałopalne. Kultury należące do tzw. kręgu mogiłowego znane są z cmentarzysk. Brak śladów po osadach świadczy o prowadzeniu wędrownego trybu życia.

Monika Witek