Kielich komunijny

Kielich z kościoła w Przelewicach powstał wprawdzie w okresie późnego renesansu, gdy Pomorze już od dwóch pokoleń było protestanckie (w Księstwie Pomorskim reformację wprowadzono w 1534 roku), jednak jego forma nawiązuje wyraźnie do dzieł średniowiecznego złotnictwa. Stopa ma charakterystyczny dla gotyckich naczyń sześciolistny kształt, a na jednym z jej pól umieszczona została plastyczna Grupa Ukrzyżowania, czyli przedstawienie Chrystusa na krzyżu w asyście Marii i św. Jana Ewangelisty. Kulisty, lekko spłaszczony nodus ozdobiony jest rombowymi guzami z monogramem Jezusa oraz sześciopłatkowymi kwiatami. Ścianki wielobocznego trzonu pokrywa charakterystyczna dla późnogotyckich wyrobów dekoracja z motywami architektonicznymi: biforium, czyli arkadowym otworem przedzielonym kolumienką oraz umieszczonym nad nim okrągłym otworem nazywanym oculusem. Formy protestanckiej sztuki pomorskiej często nawiązywały do sztuki średniowiecznej, co stanowiło nawiązanie do  przedreformacyjnej tradycji gmin luterańskich.

Prezentowany kielich został ufundowany przez rycerską rodzinę von Schacków dla kościoła we wsi Przelewice w powiecie pyrzyckim. Tamtejszy majątek należał do nich od końca XV wieku do 1799 roku. Na stopie kielicha widnieją grawerowane przedstawienia heraldyczne: w czterech polach herby członków rodu z lilią w tarczy, w piątym zaś podwójny herb należący do Siegmunda von Schacka (ok. 1549 – nie przed 1618) oraz jego żony Margarethy von Strauss, z lilią po lewej oraz trzema trąbkami w układzie pionowym po prawej stronie. W inskrypcjach na brzegu stopy uwiecznione zostały dodatkowo imiona i nazwiska patronów przelewickiego kościoła.

Monika Frankowska-Makała