Bożyszcze; Siedząca niewiasta

Edward Wittig po ukończeniu średniej szkoły handlowej terminował w zakładzie produkcji galanterii metalowej. W 1897 roku zdał egzamin wstępny do pracowni popularnego medaliera Josefa Tautenhayna, profesora wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, który od razu przyjął młodego Polaka do klasy mistrzowskiej. W 1900 roku Wittig uzyskał stypendium umożliwiające wyjazd do Paryża. W tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych uczył się u sędziwego Huberta Ponscarme’a, a poza uczelnią dokształcał w warsztacie jego dawnego ucznia Alexandre’a Charpentiera. Pod wpływem dzieł Auguste’a Rodina postanowił jednak przejść do atelier wychowanków wielkiego nowatora – Madeleine Jouvray i Luciena Schnegga. Początkowo w twórczości Wittiga ścierały się dwa nurty: impresjonistyczny i tektoniczno-klasyczny. Pierwszy polegał na wydobywaniu postaci ludzkiej z częściowo nieobrobionych bloków w konwencji non finito lub jednakowym, organicznym modelowaniu cokołu i figury. Drugi charakteryzował się klarownym układem, opartym na kontrastach wyraźnie rozgraniczonych brył. Taką właśnie budowę ma akt Bożyszcze (1906), którego brązowy odlew znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie. Naga kobieta siedzi hieratycznie na architektonicznie opracowanym mastaboidalnym postumencie-tronie. Jego surowy kształt i miękkie opracowanie ciała – wyprostowanego torsu, opuszczonych wzdłuż tułowia rąk i złączonych kolan – przywodzi na myśl tronujące postaci ze staroegipskiej sztuki okresu Nowego Państwa. Wittig zainspirował się najprawdopodobniej zabytkami w stylu Amenhotepa III (1391–1353 przed Chr.), przedstawiającymi Sechmet – boginię wojny, zemsty i chorób. W znanych artyście zbiorach Luwru znajdowały się liczne monumentalne, ponaddwumetrowe statuy diorytowe tego typu, pozyskane na początku XIX wieku głównie z dwóch źródeł: kolekcji hrabiego Auguste’a de Forbina oraz Henry’ego Salta. Tematyka niszczycielskich sił kobiecych wpisywała się doskonale w fascynacje fin de siècle’u, zaś forma posążka w kolejną po epoce empire’u falę egiptomanii.

Szymon Piotr Kubiak