Postać mężczyzny

Dogonowie to lud żyjący w południowo centralnej części Republiki Mali. Jego liczebność szacuje się na 500–600 tysięcy. Największe skupisko ich wiosek znajduje się na odcinku 150 km wzdłuż Masywu Bandiagara. Wioski ulokowane są na samym masywie, równinie rozpościerającej się wokół niego oraz na tzw. rumowisku – kamienistych zboczach i wąwozach usytuowanych u jego podnóża.

Dogonowie są społeczeństwem patriarchalnym, w którym dominującą, odpowiedzialną rolę pełnią mężczyźni. Do ich zadań należy zarządzanie ludźmi, kierowanie religią oraz gospodarką i polityką. Świat mężczyzn dzieli się na cztery zhierarchizowane, hermetyczne grupy, podzielone jeszcze wewnętrznie na kilka podgrup. Należą do nich: młodzi nastoletni, obrzezani mężczyźni, nieposiadający jeszcze doświadczenia (potocznie zwani uczniami), dorośli Dogonowie, pełni sił witalnych i obarczeni odpowiedzialnością za rodziny (nauczyciele), starsi przywódcy rodów, na których spoczywa obowiązek przekazywania tradycji (przewodnicy) oraz najstarsi mężczyźni, w wieku od 68 lat wzwyż, nazywani w języku dogo-so ogo-unw – co tłumaczy się jako patriarchowie. Na określenie członków tej grupy czasem używa się opisowego terminu „stare, wysuszone osoby”. Dysponują oni ogromną wiedzą, wciąż żyją, ale brakuje im witalności, która daje siłę i energię do działania. Otaczani są opieką oraz wielkim szacunkiem. Dzieli ich zaledwie krok od dołączenia do kategorii przodków. Nie mają już właściwie żadnych obowiązków, za to pozostali mężczyźni mają za zadanie radzić się ich w każdej sprawie, szukać odpowiedzi na dręczące ich pytania i dyskutować w każdej chwili, aby jak najwięcej się od nich nauczyć.

Ewa Prądzyńska