Zapinka krzyżowa

Fibula krzyżowa to oryginalna ozdoba wykonana z dwóch prętów brązowych o rombowatym przekroju, z których uformowano po parze spiralnych tarczek. Elementy te złożono na krzyż, uzyskując czworokątny kształt zapinki. Jej dekoracji dopełnia pięć ozdobnych guzków. Jest to zabytek niepowtarzalny, o dużej wartości wystawienniczej. Fibula jest częścią skarbu odkrytego w bagnie w 1884 roku, na który złożyły się ponadto części rzędu końskiego (dwa wędzidła, 14 brzękadeł, 14 guzków, trzy kółka), dwie pary form do odlewnia siekierek, trzy fibule, okazała brzytwa i destrukty kilku wyrobów brązowych oraz żelaznych. Należy podkreślić, że bagienny kontekst odkrycia może świadczyć o jego szczególnym znaczeniu związanym z wierzeniami i składaniem darów ofiarnych. Depozyt trafił do zbiorów muzealnych w Szczecinie i był tu przechowywany do sierpnia 1944 roku. Z uwagi na zbliżający się front i naloty alianckie został ewakuowany wraz z innymi cennymi zabytkami w głąb Niemiec. Do Szczecina powrócił dopiero w 2009 roku w wyniku realizacji polsko-niemieckiej wymiany dawnych zbiorów archeologicznych. Depozyt z Kiełpina datowany na wczesną epokę żelaza, tj. okres halsztacki C (ok. 750–600/550 BC), uchodzi za wyjątkowy zespół znalezisk archeologicznych. Większość występujących w nim zabytków ma cechy wyrobów z kręgu kultury halsztackiej, której nazwa wywodzi się od cmentarzyska w miejscowości Hallstatt w Austrii. Forma oraz technika wykonania prezentowanej zapinki wskazują, że może być ona importem z obszaru tej kultury. Co ciekawe, jest jedynym tego typu znaleziskiem w północnej części środkowej Europy.

Dorota Kozłowska