Ulica Mickiewicza w Wilnie

Rouba był malarzem Wilna i wileńskich pejzaży. W swojej twórczości nieustannie powracał do tego tematu, poszukując coraz nowych i właściwych malarskich środków wyrazu. Jego twórczość wyrastała z wielu tradycji tworzących pejzaż artystyczny okresu międzywojennego. Rozpoczynał studia w pracowni Jacka Malczewskiego w Krakowie, a później Ferdynanda Ruszczyca w Wilnie – szukając w ich twórczości symbolizmu, ekspresji, indywidualnego wyrazu. Po podróży do Francji na początku lat 20. jego pejzaże uzyskały bardziej zwięzłą postać, opartą na krótkich pociągnięciach pędzla, wywiedzioną z tradycji Cézanne’a. Jednocześnie niewielkie formaty płócien pokazywały zmonumentalizowane leśne sceny nawiązujące do romantycznych krajobrazów, łączących monumentalny żywioł natury z rodzajowymi, arkadyjskimi wyobrażeniami kąpiących się postaci.

Twórczość Rouby ujmowała dwa aspekty malarstwa pejzażowego – zdystansowanych obserwacji panoramicznie ukazanych scen i wyobrażeń miejskich, wedut kształtowanych wąskim ujęciem ciasno zabudowanych kompozycji. Ulica Mickiewicza – główna arteria dawnego i współczesnego Wilna – stanowi malarską transpozycję w kameralne studium wypełnione gęstą drewnianą zabudową. Scena wypełniona mocnym światłem jest pozbawiona szczegółów, zredukowana do geometrycznego rytmu kolorowych brył i płaszczyzn, wąskiego pasa ulicy i porzuconej drewnianej taczki. W ten pusty, wyciszony miejski krajobraz jest wkomponowana stojąca w drzwiach kobieca postać ukazana frontalnie, uogólniona, pozbawiona indywidualności. Jednocześnie wileński krajobraz jest pokazany z niezwykłą zażyłością, ciepło, intymnie, potraktowany prowincjonalnie, ale też czule. W 1930 Rouba spędził wakacje we Włoszech, znajdując tam inspiracje dla nowej formuły krajobrazu, barwnego, rozświetlonego, wypełnionego zabudowaniami.

Ta nowa, neorealistyczna faza twórczości artysty oznaczała powrót do bezpośredniej obserwacji, pozbawionej bagażu rozmaitych tradycji i konwencji malarskich. Jasno, precyzyjnie i prosto formułowany język malarski miał prowadzić do ukazania zażyłości z miejscem, miejskim krajobrazem, w poszukiwaniu zaułków i pustych miejsc, wypełnionych pogodnym nastrojem i bezpretensjonalnym sposobem jego odtworzenia. Swojskość oznaczała dystans od zgiełku nowoczesnych metropolii.

Marcin Lachowski