![E/16797/ML E/16797/ML - Ikona ma formę zamkniętej kasety, wewnątrz której znajduje się deska lipowa i przymocowane do niej gwoździkami namalowane na blasze cynkowej wizerunki świętych. Mosiężna kaseta ma formę prostokąta o falistych bokach. Jej dolna część osadzona jest na metalowej kuli, wewnątrz której znajduje się kula drewniana z otworem do zamocowania drzewca. Kaseta ozdobiona jest trzema półkolistymi „skrzydłami”, zamykającymi całość w formę trójliścia. Jest to symboliczne nawiązanie do formy krzyża, można by więc uznać, że obiekt jest rodzajem krzyża procesyjnego. Kaseta złożona jest z dwóch części, z których każdą można potraktować oddzielnie jako pojedynczy okład ikony. Na jednej stronie przedstawiony został wizerunek MB Kazańskiej, drugą zdobi wyobrażenie Św. Mikołaja, a nad nim znajdują się dwie maleńkie postacie po lewej stronie Chrystus po prawej Matka Boża. Malowidła wykonane na blasze cynkowej są dość schematyczne. Malarsko opracowane zostały tylko twarze i dłonie świętych. W ten sposób przygotowywano wizerunki przeznaczone pod okład, czyli podokładnice. Rysem charakterystycznym dla podokładnic jest całkowicie sprzeczne z tradycją sztuki prawosławnej pominięcie napisów identyfikujących.1 Jasnobrązowe karnacje z zaróżowionymi policzkami, miękki, światłocieniowy modelunek przydają wizerunkom nieco sentymentalnego charakteru. Dopełnieniem wyobrażeń jest grawerunek na okładach, opracowanych znacznie dokładniej. Kaseta (okłady) i skrzydła są grawerowane, brzegi skrzydeł i nimbu Matki Bożej wykończone ażurem. Grawerunek wykonany jest dość precyzyjnie, a ornament zróżnicowany, tworzący niezwykle piękny rysunek postaci i zdobiący tło przedstawień. W dolnej części obu okładów umieszczono napisy jednoznacznie identyfikujące postaci świętych: „??????KI?. ?” (Kazańska Putiewodnica – Przewodniczka, Wskazująca Drogę) i „??. ???????” (Św. Mikołaj). Drzewce, na kt.](/brepo/panel_repo/2022/04/14/pwbwy6/contain-360-1000-max-e-16797-ml-001.jpg)
Matka Boża Kazańska. Święty Mikołaj
1890 — 1910
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (XVII – 1. połowa XX wieku)
Ludzie od zawsze wędrowali do miejsc uznawanych za święte. Wierni pielgrzymowali do sanktuariów w nadziei na otrzymanie łask Bożych, które tam objawiały się szczególnie intensywnie, poprzez znak – relikwię lub wizerunek, otaczany uroczystym kultem. Stamtąd starano się przywieźć podobiznę „cudownego obrazu” do domu, w celu ochrony gospodarstwa i rodziny. Stąd przy klasztorach powstawały ośrodki odpustowe i warsztaty rzemieślnicze, między innymi w Częstochowie, Kalwarii Zebrzydowskiej. Obrazy dewocyjne z tych ośrodków rozchodziły się po całym kraju dzięki pątnikom lub samym obraźnikom, wędrownym handlarzom.
Najstarsze, z XVII wieku, były warsztaty częstochowskie. Obrazy tamtejszych twórców zwykle miały formę prostokątów komponowanych jednoplanowo w pionie. Od innych odróżniał je mocny szeroki kontur, odcinający postacie od tła. Staranniej opracowywano twarz i dłonie, szaty i dekoracje malowano płasko, bez światłocienia, lecz bardziej zdobiono. Charakterystyczny był motyw róży o wielkich płatkach, zdarzała się także dekoracja z małych kwiatów.
Warsztaty oferowały pielgrzymom różnorodność tematów. Największą popularnością wśród wizerunków maryjnych cieszyły się: Matka Boska Karmiąca, Matka Boska Częstochowska, Matka Boska Kodeńska, Matka Boska Gidelska. Dzieje sanktuarium przy późniejszym klasztorze oo. Dominikanów w Gidlach koło Częstochowy sięgały 1516 roku i wiązały się z historią figurki Maryi z Dzieciątkiem. Według przekazów została wyorana na polu należącym do włości rodziny Gidzielskich, przez chłopa Jana Czeczeka, a następnie ukryta w chałupie. Fakt ten przyczynił się do utraty wzroku przez członków jego rodziny, który odzyskali dopiero po przemyciu oczu wodą wykorzystaną do oczyszczenia rzeźby i przekazaniu jej do kościoła parafialnego.
Obraz przedstawia moment, gdy podczas orki woły zatrzymują się, a nawet padają na kolana przed jaśniejącą w ziemi figurką, którą rolnik uznał za skarb. Ikonografia samego wizerunku jest rozbudowana i dzieli się na dwa plany. W dolnej partii – ziemskiej, na tle krajobrazu z sylwetkami zabudowań klasztornych, jest ukazana scena wyorania posążku, w części górnej – niebiańskiej, patroni zakonu dominikanów, św. Dominik i św. Jacek, adorują cudowną figurkę umieszczoną często w kwietnym lub promienistym wieńcu.
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
malarstwo, obraz
Technika
technika malarska
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1890 — 1910
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1901 — 1910
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna