Naszyjnik z wisiorami zoomorficznymi

Naszyjniki ze skorupek orzechów palmy tucúm wykonują kobiety Tukúna. Połowa łupiny orzecha to dla wprawionej artystki idealny materiał do rzeźbienia różnych figur, najczęściej zoomorficznych. Wisiorki widoczne na naszyjniku przedstawiają kapibary, ptaki, jaszczurki oraz chrząszcza. Wykonano go z dużą precyzją i dbałością o każdy szczegół, dzięki czemu idealnie odwzorowuje otaczający Indian świat zwierząt: Bez trudu można odróżnić nie tylko ogólne typy zwierzęcia, ale nawet rodzaj. Na przykład niektóre rodzaje chrząszczy, poczwarki określonej rodziny ciem. Figurki te kilkanaście lub więcej, nanizane na cienki sznureczek z włókna tucúm, kobiety i dziewczynki noszą a co dzień jako naszyjniki – tak o twórczości Indianek Tukúna pisał Borys Malkin, kolekcjoner i badacz kultur Ameryki Łacińskiej. Borys Malkin urodził się 20 listopada w 1917 roku w Witebsku. Od wczesnej młodości rozwijał zdolności geograficzno-przyrodnicze, wykazywał również wielką pasję kolekcjonerską. W 1938 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie studiował antropologię i biologię. Stopień magistra uzyskał w University of Minnesota w Minneapolis. Pierwszą podróż do Ameryki Południowej podjął w 1957 roku. Podczas wyjazdu dostrzegł ogromny potencjał badawczy indiańskich społeczności i świata przyrody tego kontynentu, co skłoniło go do rezygnacji z kariery akademickiej. Jego celem stały się ekspedycje badawcze i gromadzenie kolekcji dla światowych muzeów. Uczestniczył w kilkudziesięciu wyprawach dokumentujących życie 42 grup etnicznych. Zgromadzone przez niego eksponaty wpłynęły na rozwój amerykańskich zbiorów etnograficznych wielu muzeów obu Ameryk i Europy, w tym także Polski. Zebrał 17,5 tys. obiektów etnograficznych oraz ponad milion okazów przyrodniczych. Największy zbiór etnograficzny – 3520 obiektów ma obecnie Museum der Kulturen w Bazylei w Szwajcarii. W szczecińskiej kolekcji znajduje się ok. 150 eksponatów. Borys Malkin zmarł 12 sierpnia 2009 roku w Warszawie.

Katarzyna Findlik-Gawron