Tara do prania

Tradycyjnie, przed rozpoczęciem prania z użyciem tary przygotowywano balię wypełnioną ciepłą wodą. Wkładano do niej brudną odzież do namoczenia, a  następnie mocowano tarę do ścianek balii przy użyciu kołków. Namydlone tkaniny pocierano o karbowaną powierzchnię. Po uznaniu materiału za czysty przenoszono go do oddzielnego naczynia ze świeżą wodą i tam płukano z piany.

Początkowo wykonywano je całkowicie z drewna, później karbowaną część tar zaczęto produkować w formie blach walcowanych, następnie porcelany, a w wieku XX również z marmuru i szkła. Wprowadzanie zmian w tworzywie miało na celu uchronienie tkanin przed uszkodzeniami. Szczególnie tary drewniane i blaszane powodowały zaciąganie się włókien podczas pocierania. Na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1962 roku jako doskonałe osiągnięcie przemysłowe zostały zaprezentowane właśnie te szklane. Podkreślano ich jakość – gładka powierzchnia szkła nie powodowała bowiem uszkodzeń tkanin.

Ten, prawdopodobnie, XVIII-wieczny skandynawski wynalazek zmniejszył ilość czasu poświęcanego na pranie ręczne czy przy użyciu kijanek. Pozwolił też przenieść cały proces znad rzek lub innych zbiorników wodnych do wnętrz gospodarstw domowych. Upowszechnienie tar przypada na wiek XIX – były wówczas tak samo popularne w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. W Polsce, na początku XX wieku tary do prania określano mianem „maszynek ręcznych karbowanych”. W pierwszych latach powojennych z pewnością były w powszechnym użyciu szczególnie na wsiach – nie wymagały bowiem energii elektrycznej. W 1950 roku jedynie około 20% polskich gospodarstw rolnych było zelektryfikowanych, a w 2. połowie lat 60. – około 85%. Za schyłek funkcjonowania tar w domach można uznać lata 60. XX wieku, kiedy zaczęły być wypierane przez pralki. Dopiero te ostatnie w zasadniczy sposób skróciły czas prania i zakończyły okres w dziejach, kiedy wymagało ono dużej siły fizycznej. W Polsce urządzeniami, które wyparły tary, były pralki wirnikowe „Frania”.

Paula Sendra