Portret Jakuba Sobieskiego

Portret Jakuba Sobieskiego przedstawia królewicza jako młodego, niezłomnego mężczyznę, który już w wieku niespełna dwudziestu lat był zaangażowany w działania polityczno-militarne prowadzone przez jego ojca Jana III Sobieskiego. Tym samym został sportretowany jako dowodzący podczas oblegania jednej z twierdz, prawdopodobnie w czasie wyprawy mołdawskiej, będącej odpowiedzią na cesarską propozycję koncentracji sił chrześcijańskich na Węgrzech w celu odbijania kolejnych warowni z rąk Turków.

Płótno zostało zamówione u wybitnego holenderskiego malarza związanego z gildią św. Łukasza w Antwerpii, Reiniera de la Haye, który zasłynął między innymi z portretowania członków europejskich dworów królewskich oraz bogatych mieszczan, koncentrując się na przedstawianiu ich bogatego stroju. Malarz ukazał zatem królewicza w reprezentacyjnej, czarnej błyszczącej zbroi i dumnej pozie, z prawą ręką wspartą na biodrze oraz lewą opadającą na szyszak (typ hełmu otwartego, który na ziemiach polskich był znany od wczesnego średniowiecza pod nazwą szłom) leżący obok. Pociągłą twarz Jakuba Sobieskiego okalają czarne, długie pukle włosów peruki typu à la lion wykonanej według XVII-wiecznej mody francuskiej. Warto wspomnieć, że włosy do wyrobu peruk niekiedy pozyskiwano od osób zmarłych lub kupowano je od ubogich poddanych, przy czym najbardziej ceniony surowiec pochodził od dzieci oraz młodych dziewcząt, ze względu na wytrzymałość oraz miękkość.

Powracający z Francji czy Włoch młodzieńcy stawali się niekiedy przedmiotem docinek i szyderstw rodzimej szlachty. Polski poeta Krzysztof Opaliński tak opisywał wygląd młodzian stylizujących się na modłę zachodnią:

Wraca się pan syn ze Włoch tandem do Ojczyzny [...]
Monstruje, perfumuje, pudruje i trefi
Włosy, z których żelazo ledwie kiedy znidzie.