Święty Jan Nepomucen
1890 — 1910
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (XVII – 1. połowa XX wieku)
Kapliczki są jednym z najciekawszych akcentów krajobrazu kulturowego wsi polskiej. Spotykane wśród zabudowań, przy kościołach, w lesie lub nad wodą czy na rozstaju dróg stanowią świadectwo wiary i przynależności religijnej, gdyż „wiara ludu daje się odczytać z krajobrazu wsi, z dróg polnych, drzew sędziwych, z cmentarzy i mogił”. Różnorodność ich form jest ogromna. Jedną z nich jest kapliczka domkowa. To najczęściej rodzaj małego domku budowanego na planie kwadratu i zamkniętego ze wszystkich stron, z drzwiczkami w ścianie frontowej. Bywają także kapliczki otwarte z trzech stron, od tyłu oszalowane deskami lub z frontu otwarte, a szalowane z trzech pozostałych stron. Ściana frontowa często jest zdobiona półkolistym łukiem o dekoracyjnym wykroju. Całość nakrywa dwu- lub czterospadowy daszek. Na Lubelszczyźnie kapliczki domkowe występują na całym terenie, jednak największe skupiska koncentrują się w południowej i wschodniej części, na północy zaś jest ich niewiele.
W kapliczkach domkowych umieszczano rzeźby świętych opiekunów. Figurę św. Jana Nepomucena, patrona od powodzi i śmierci przez utonięcie, stawiano przy mostach, nad rzekami lub jeziorami. Świętego Mikołaja, patrona kupców i rybaków, lokowano na brzegach łowisk lub w ciemnym lesie, gdzie miał chronić ludzi od wilków. Rzeźbę św. Ambrożego z kolei pszczelarze umieszczali w dziuplach spróchniałych drzew w pobliżu pasiek. Spławiający drwa flisacy zabierali na swoje tratwy wizerunki św. Krzysztofa lub św. Barbary. Popularne były także przedstawienia: św. Józefa z Dzieciątkiem, patrona rodzin św. Antoniego Padewskiego, patrona małżeństw i narzeczonych oraz orędownika od rzeczy zagubionych, św. Stanisława biskupa, patrona niepodległej Polski, św. Floriana, patrona strażaków, chroniącego od ognia, św. Onufrego Pustelnika, patrona pielgrzymów i podróżnych, św. Jerzego, patrona rolników, św. Rocha, opiekuna zwierząt domowych, oddalającego od nich choroby i zarazy, Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej oraz Chrystusa frasobliwego. Obok rzeźb w kapliczkach często znajdowały się obrazy ludowe. Malowane na płótnie lub desce czy oleodruki przedstawiały między innymi: Chrystusa Zbawiciela, Chrystusa Ukrzyżowanego, Matkę Boską z Dzieciątkiem oraz świętych.
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
rzeźba
Technika
polichromia, rzeźbienie
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1890 — 1910
Muzeum Narodowe w Lublinie
1790 — 1810
Muzeum Narodowe w Lublinie
1890 — 1910
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna