Bogurodzica Hodigitria

Od początku istnienia chrześcijaństwa jego wyznawcy chcąc potwierdzić wypełnienie nadprzyrodzonych wydarzeń Nowego Testamentu szukali ich zapowiedzi w proroctwach Starego Testamentu. Ikona Bogurodzica Krzew Gorejący w swojej treści nawiązuje do kilku wydarzeń Starego Przymierza zapowiadających narodziny Chrystusa i wiążących się z osobą Matki Zbawiciela, przez którą dokonało się Wcielenie. Wizerunek Bogurodzica Krzew Gorejący otrzymał nazwę od płonącego i nie spalającego się krzewu widzianego przez Mojżesza na górze Horeb (WJ 3, 1-5). Krzew ten symbolizował Marię Dziewicę, która poczęła Syna Bożego z Ducha Świętego. Od wczesnych wieków chrześcijaństwa wątek Wcielenia obrazowano w osobie Bogurodzicy z młodzieńczym Chrystusem Emanuelem na łonie umieszczonych na tle płonącego krzewu adorowanego przez Mojżesza, patrz S.12825MŁ, S.12826MŁ. Jedna z najstarszych znanych na Rusi ikon Krzewu Gorejącego była przyniesiona do Moskwy przez palestyńskiego mnicha w 1390 r. Zgodnie z tradycją miała ona być wykonana na kamieniu ze skały, z której Mojżesz widział płonący a nie spalający się krzew. Ikona została umieszczona w sanktuarium soboru Zwiastowania Bogurodzicy moskiewskiego Kremla. Od połowy XVI w. na ziemiach Rusi ukształtował się złożony, alegoryczno-symboliczny wizerunek ukazujący tajemnicę Wcielenia. Bogurodzica Hodigitria z Dzieciątkiem, patrz S.12677MŁ, umieszczona jest na tle ośmiopromiennej gwiazdy złożonej z dwóch czworokątów o wklęsłych bokach i ośmiu pól pomiędzy promieniami gwiazdy. Obrazom Krzew Gorejący przypisywano skuteczną ochronę przed pożarem i w czasie burzy. Święto ikony ustalone w 1680 r. obchodzone jest 17 (4 września zgodnie z kalendarzem juliańskim) w dniu wspomnienia Proroka Mojżesza. Na prezentowanej ikonie treści alegoryczno-symboliczne są zredukowane, omówiono je na przykładzie innych ikon Bogurodzicy Krzew Gorejący pod S.12769MŁ, S.12862MŁ.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967