Salon Bouchera

Nazwy historyczne: sala paradna „Chambre de Parade” (ok. 1780 r.); „Pokój 4” , „Pokoy przy żółtym 7”, „Pokój”, „Salon” (XIX w.); Salon Boucher (1933 r.)
Nazwy inne: Salon Bouchera, Salon Apartamentu Damskiego.
Czas powstania: 1629 – 1642 (?); lata 90 XVIII w. – zachowany wystrój; lata 90 XIX w.  – niewielkie zmiany w wystroju wnętrza.
Architekci: Szymon Bogumił Zug (?), Jan Chrystian Kamsetzer  (pocz. lat 90 XVIII w); Amand Luis Bauqué, Albert Pio (lata 90 XIX w. niewielkie zmiany w wystroju wnętrza).
Artyści: Karol Chodziński i Jan Ciążyński (posadzka, lata 30 XIX w.)

Salon Bouchera znajduje się w północnej amfiladzie pierwszego piętra zamku. W XVIII w. mieściły się tam prywatne apartamenty ówczesnych właścicieli – Izabeli z Czartoryskich i Stanisława Lubomirskiego, marszałka wielkiego koronnego na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Około 1780 r. pomieszczenie, założone na planie kwadratu, miało dwoje drzwi przejściowych na osi wschód - zachód i dwa okna w ścianie północnej. W południowej wnęce przewidziane było miejsce na kanapę (zaznaczone na rzucie pierwszego piętra). Pokój ogrzewano umieszczonymi w ścianie zachodniej kominkiem i piecem z paleniskiem dostępnym z „Vestibulle” czyli Korytarza Zachodniego.   
Istniejący obecnie wystrój Salonu Bouchera pochodzi z początku lat 90 XVIII w. Urządzono go  dla Izabeli Lubomirskiej w stylu klasycyzmu (angielskiej wersji stylu braci Adamów). Niewykluczone, że projektantami wyposażenia byli architekci polscy saskiego pochodzenia: Szymon Bogumił Zug i Jan Chrystian Kamsetzer. W ścianie północnej wprowadzono dodatkowo trzecie, istniejące do dziś okno. Kominek umieszczono na osi ściany wschodniej, a piec naprzeciwko – w szarej stiukowej niszy zachodniej.
Na początku XIX w. pokój identyfikowano jako „Na drzewie malowany w kolorze lila Snecerskiey roboty” lub „Pokoy przy żółtym”, w którym „boazeria płócienna, szlak roboty sznecerskiey na dnie lila biało malowane”. Z lat 30 XIX w. pochodzi posadzka zdobiona ośmioboczną rozetą, ułożona z przecinających się ornamentowanych kół i czworoboków, projektowana przez Karola Chodzińskiego, wykonana przez Jana Ciążyńskiego z jaworu, klonu, dębu, orzecha i mahoniu. W XIX w. po śmierci Izabeli Lubomirskiej dawny „Chambre de Parade” używany był  jako jeden z reprezentacyjnych salonów.
Podczas przebudowy zamku w latach 1889 – 1912, projektowanej przez Amanda Luisa Bauqué i Alberta Pio, apartamenty ostatnich Lubomirskich zostały wyremontowane dla Elżbiety i Romana Potockich. Dawny apartament Księżnej Marszałkowej odnowiono dla Elżbiety z Radziwiłłów  wprowadzając niewielkie zmiany. Okrągły piec z „osóbką [aniołek] na wierzchu” zamieniono na empirowy biały w kształcie stojącego na cokole obelisku zwieńczonego wazą. Pełne (zdobione fornirem i snycerką) drzwi prowadzące do Salonu Narożnego zastąpiono nowymi przeszklonymi. Na krosnowej boazerii rozpięto złotawo - zieloną morę jedwabną (nie zachowana). Na środku ściany południowej przed lustrem ustawiono witrynę z kolekcją polskich i europejskich stołowych naczyń szklanych. Zmieniono nieznacznie kolorystykę wnętrza stosując chłodniejszą gradację odcieni bliższą stylowi francuskiego klasycyzmu epoki Ludwika XVI. Z powodu zgromadzonych we wnętrzu obrazów, miedzy innymi przypisywanych francuskiemu malarzowi epoki Ludwika XV – François Boucher, pokój zaczęto nazywać „Salonem Boucher” (obrazy wywieziono w 1944 r.).
Niewielkie zmiany wprowadzone w wyposażeniu Salonu Bouchera w latach 90 XIX w. nie zatarły pierwotnego charakteru wnętrza. Wnęki okienne i drzwiowe oraz dolną część ścian przykrywa biała płycinowa boazeria, z profilowaniami podkreślonymi złoceniem. W południowej części pokoju górną część ścian wypełnia boazeria krosnowa z rozpiętą tkaniną (mora pochodzącą z końca XX w). Ramową bordiurę krosien zdobi niemal pełnoplastyczna snycerska w układzie kandelabrowym z motywem kimationu, kwiatów i liści akantu, palmy, akacji i paproci. Podobna dekoracja z motywem pędów akantu, festonów kwiatowych, liści paproci, akacji i winorośli, koszy kwiatowych i uskrzydlonych główek wypełnia supraporty nad drzwiami i płyciny nad piecem oraz nad lustrami międzyokiennymi w ścianie północnej. Na suficie umieszczono  rozetę z motywem spiralnie ułożonych liści paproci. Boazerię uzupełniono wąskimi płycinami przy kominku, piecu i drzwiach, a także zredukowanym sztukatorskim belkowaniem pod sufitem, złożonym z fryzu akantowego i astragalu. Projektowany przez Jana Chrystiana Kamsetzera klasycystyczny kominek z białego marmuru zdobią dwie hermy kobiece oraz fryz z girlandami i czaszkami byków (bukranion).
Małe zaskoczenie stanowią maskowane w południowej ścianie drzwi łączące bezpośrednio Salon Bouchera z Korytarzem Północnym. Przejście to przebito w latach 90 XIX w.

Podstawowa bibliografia:
•    Kossakowska – Szanajca Zofia, Majewska – Maszkowska Bożena, Zamek w Łańcucie, Warszawa 1964.
•    Majewska - Maszkowska Bożena, Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej, Warszawa 1976.
•    Omilanowska Małgorzata, Jakub Sito, Łańcut i okolice, [w]: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1994.
•    Potocka Elżbieta, Łańcut - wspomnienia od roku 1885 do roku 1915, [Pamiętnik, maszynopis w zbiorach Muzeum-Zamek w Łańcucie].
•    Piotrowski Józef, Zamek w Łańcucie, Lwów 1933.

Opracowanie:
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967
Faustyna Bożętka