![S/Mal/541/ML S/Mal/541/ML - Ikona przedstawia św. Jerzego Męczennika zabijającego smoka. Święty ukazany jest jako konny rycerz: ubrany jest w łososiową tunikę, stalowo-błękitny pancerz z jasnymi pteryges (pasy), brązowe spodnie wpuszczone w szare buty z wysokimi cholewami oraz czerwoną pelerynę. Na otoczonej złotym nimbem głowie ma stalowo-błękitny hełm z jasnoróżowym pióropuszem. Zasiada na siwym koniu, wspiętym na tylnych nogach. Wierzchowiec ma brązową uprząż ze złotym medalionem na piersi. Święty Jerzy lewą dłonią ściąga cugle, w prawej, wzniesionej trzyma długą lancę ze strzemiączkiem, której grotem przebija gardło smoka, wijącego się pod końskimi kopytami. Smok przedstawiony został jako żółtawy wężowaty stwór z błoniastymi skrzydłami, z długą, pokrytą łuskami szyją, ptasimi łapami i ogonem. W tyle po prawej klęczy księżniczka, która wedle legendy przeznaczona była na ofiarę dla smoka i została uratowana przez świętego. Ubrana jest w błękitną suknię, ziemistą tunikę i czerwony płaszcz obszyty futrem, na głowie ma koronę. Dłonie trzyma złożone, spogląda ku górze, gdzie spośród kręgu obłoków wychyla się błogosławiąca dłoń w czerwonym rękawie - Manus Dei. Za postacią księżniczki widoczne są zabudowania miejskie. W loggii widoczna jest para królewska, z koronami na głowach: królowa ma złożone dłonie, ubrana jest w błękitną szatę obszytą gronostajami, król ma szatę czerwoną, również z gronostajami, w prawej wyciągniętej dłoni trzyma klucz. Tło do wysokości zabudowań wypełnia pofałdowany krajobraz ze schematycznie ukazaną roślinnością; powyżej zdobione jest rytym ornamentem roślinnym i chwiejakowaniem oraz jest srebrzone ze śladami złotego lakieru. Całość ujęta jest w rozglifioną, profilowaną ramę na której umieszczono cyrylickie napisy: podpis przedstawienia i inskrypcję fundacyjną. Ikona wzmocniona jest dwiema szpongami wsuwanymi jednostronnie, łączenia](/brepo/panel_repo/2022/04/16/suifto/contain-360-1000-max-s-mal-541-ml-001.jpg)
Święty Jerzy walczący ze smokiem
1741
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Ikony (XVII–XIX wiek)
Ikona Chrystus Pantokrator (gr. Wszechwładca) stanowiła część ikonostasu – przegrody mającej za zadanie oddzielenie w cerkwi świata ziemskiego – sfery profanum – od sacrum, gdzie jest sprawowana Boska Liturgia. Na taką przegrodę składają się rzędy ikon ułożonych w określonym porządku. Miejsce ikony Pantokratora jest po prawej stronie wrót królewskich (dolna partia ikonsostasu – rząd ikon namiestnych – jest rozdzielona trzema otworami przejściowymi: umieszczonymi centralnie, tak zwanymi królewskimi wrotami, oraz rozlokowanymi symetrycznie po bokach wrotami diakońskimi).
Na omawianym wizerunku Chrystus jest ukazany tradycyjnie – frontalnie, w ujęciu półpostaciowym. W lewej dłoni trzyma otwartą księgę z cyrylickim tekstem stanowiącym kompilację różnych fragmentów Ewangelii: „Starajcie się naprzód o królestwo [niebieskie] i [jego] sprawiedliwość, a wszystko to będzie wam dane [Mt 6, 33]. Proście i będzie wam dane; szukajcie a znajdziecie [Mt 7, 7]. Popatrzcie na ptaki na niebie jak [...] ojciec [Mt 6, 26]”. Prawą dłoń trzyma nieco nietypowo, w sposób przypominający gest błogosławieństwa, jednakże wyciągnięty ma jedynie palec wskazujący, podczas gdy pozostałe są zgięte; dłonią wydaje się rozchylać swą szatę, sprawiającą wrażenie rozerwanej na wysokości serca.
W wydzielonych polach – klejmach – są przedstawieni apostołowie i ewangeliści z atrybutami: po lewej stronie Piotr, Andrzej, Jakub Alfeuszowy, Bartłomiej, Mateusz, po prawej – Paweł, Jakub, Tomasz, Filip, Szymon, oraz w dolnej strefie: Mateusz, Marek, Łukasz i Jan. Niegdyś, przed ukształtowaniem ikonostasów wielorzędowych, przegrody nie miały wydzielonego miejsca na przedstawienia apostołów i proroków; prezentowano ich wtedy wokół postaci Chrystusa i Maryi na ikonach namiestnych. Wraz z rozwojem ikonostasu w XVI i XVII wieku wizerunki te weszły w skład wyższych rzędów – apostołów umieszczono w rzędzie Deesis, a przedstawienia i patriarchów zaczęły współtworzyć najwyższą kondygnację. Omawiana ikona, mimo że powstała w XVIII wieku, powiela starszy wzorzec, gdzie apostołowie są umieszczeni na jednym przedstawieniu z Chrystusem Pantokratorem.
Inne nazwy
Chrystus Pantokrator w otoczeniu apostołów
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
ikona, malarstwo, obraz
Technika
tempera
Pochodzenie / sposób pozyskania
przekaz
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Lublinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1741
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna