Talerzyk

Spodek o dużym, płaskim lustrze, bokach zakreślających wgłębiony wznoszący się ku górze łuk z szerokim, płaskim wylewem zakończonym niskim i wąskim, pionowym kołnierzem. Talerzyk od spodu osadzony na płytkim, okrągłym wgłębieniu w kształcie lustra. Całość powierzchni pokryta czarną laką kuro – urushi, polerowaną. Dekoracja wykonana drobnoziarnistym pyłem złotym w dwóch odcieniach, ciemniejszym będącym mieszaniną złota i brązu i jaśniejszym – złota ze srebrem. Przedstawia scenę pejzażową ze sztafażem. Na pierwszym planie widoczny niski mostek przerzucony przez wodę na którym stoją dwaj chińscy wędrowcy. Mostek prowadzi do domostwa na wzniesieniu otoczonym drzewami. Na tle nieba para lecących gęsi. Wylew naczynia obiega trzykrotnie powtarzający się  motyw linearnej wici. Japonia, epoka Edo, XVIII/XIX wiek.
Laka to żywica sumaka lakowego, rosnącego na południe od rzeki Jangcy, używana w japońskiej i chińskiej sztuce zdobniczej, często barwiona. Żywicę sumaka lakowego uzyskuje się przez nacięcie kory, wtedy wypływa z drzewa gęsty sok w postaci szarej emulsji. Substancja ta ciemnieje w kontakcie z powietrzem, a po odparowaniu wody w twardnieje. Żywica jest następnie oczyszczana i barwiona tlenkami metali. Szkielet przedmiotu wykonywano głównie z drewna wyszlifowanego, czasem oklejonego papierem lub płótnem dla wyrównania powierzchni. Lakowano także skórę, metal, papier mâché, plecionkę bambusową. Lakę nakładano wielokrotnie przed nałożeniem warstw,  po stwardnieniu powierzchnia była dokładnie polerowana. Ilość nakładanych warstw zależała od techniki zdobienia. Przy gładkich tłach wystarczyło kilka warstw, przy rzeźbieniu nawet kilkaset. Laka stanowiła tło dla dekoracji. Techniki zdobienia laki ogólnie można podzielić na inkrustację, rzeźbienie i prószenie. Dwie pierwsze techniki pochodzą ze sztuki chińskiej, prószenie jest wkładem Japonii. Czarną i czerwoną laką pokrywano tace, grzebienie, biżuterię, gliniane naczynia, a nawet zbroje i trumny. Najstarsze wyroby z laki pochodzą z IV tysiąclecia p.n.e. Przez wieki sztuka zdobienia laką prawie zanikła, odrodziła się ponownie w XVIII/XII wieku naszej ery. Laka służyła do wyrobu bądź zdobienia mebli, naczyń, pędzli. Proces zdobienia tym rodzajem laki polegał na wielokrotnym pokrywaniu powierzchni żywicą i  rzeźbieniu ornamentu w każdej warstwie, co nadawało temu zdobieniu przestrzenności. Przedmioty z laki jako pierwsi sprowadzili do Europy w XVI wieku jezuici. Laka stała się popularna w XVII i XVIII wieku.
Dorota Rajchert