Brzeg Dunajca w Sromowcach

Stanisław Szygell był kontynuatorem polskiej szkoły pejzażu. Jako uczeń Jana Stanisławskiego przez całe życie, do II wojny, rozwijał ten typ malarstwa. Posługiwał się syntetycznym kształtem i czystą barwą dla oddania odczucia natury w jej uniwersalnej i trwałej zasadzie.

Brzeg Dunajca należy do tego typu studiów krajobrazowych, łączących wnikliwą obserwację natury i zróżnicowaną topografię z całościowym, spójnym ujęciem dekoracyjnego kształtu. Obraz przedstawia wartki potok ujęty krzywizną brzegu oraz pasmo gór zamykające kompozycję miękkim konturem ujmującym grzbiet i wierzchołki. Perspektywicznie oddalający się krajobraz malarz przekształcił w syntetyczne formy pnące się ku górnej krawędzi płótna, harmonizowane naprzemiennymi strefami zieleni i błękitów. Obserwowany fragment natury został przez Szygella odtworzony z powagą i wnikliwością, jednocześnie syntetyczny język form, który określa przedstawienie, mieści się w porządku symbolicystycznego odtwarzania natury jako księgi. Odczytanie natury pozwala poznać odwieczne prawidła zmienności i trwałości. Rozumienie natury jako zaszyfrowanego doświadczenia absolutu warunkowało trwałą tendencję w malarstwie przełomu wieków. Szygell jawi się jako jej kontynuator. Uważna obserwacja górskiego krajobrazu staje się okazją dla wyrażenia, za pomocą płynnych form i przenikających się kształtów, porządku metafizycznego jako porządku malarskiego.