Stefania Zamoyska

Portret Stefanii Zamoyskiej S.1086 MŁ
Obraz pochodzący z kolekcji Potockich, dawnych właścicieli zamku łańcuckiego, przedstawia portret młodej kobiety ukazanej w półpostaci, lekko uśmiechniętej, ubranej w zwiewną muślinową suknię i narzucone na prawe ramię futro. Portret wykonany przez T. Axentowicza w technice pastelu, sygnowany w lewym górnym rogu czarną kredką „T. Axentowicz”. Teodor Axentowicz (ur. w maju 1859 r. w Braszowie, zm. w sierpniu 1938 r w Krakowie) to polski malarz, grafik i rysownik. Pochodził z rodziny polskich Ormian, którzy w XVII w otrzymali szlachectwo i herb Gryf. W latach 1878 – 82 uczył się w Monachium, kolebce malarstwa, później studiował w Paryżu. Odbył podróże do Londynu i Rzymu, gdzie malował wiele portretów osób z polskiej arystokracji. To wtedy mógł powstać łańcucki obraz. W Paryżu bywał w salonach Godebskich i Sary Bernhard oraz w Hotelu Lambert i u Chełmońskich. Od 1895 r przebywał w Krakowie, gdzie został profesorem w zreorganizowanej przez J. Fałata Szkole Sztuk Pięknych (od 1900 r przekształconej w ASP), a od 1910 r był rektorem w ASP. Założył też w Krakowie szkołę malarstwa dla kobiet, w której wykładali L. Wyczółkowski i J. Stanisławski. Jako malarz zyskał uznanie tworząc portrety pięknych kobiet, ale też sceny rodzajowe z życia Hucułów. Był też ilustratorem i projektantem plakatów wystawowych. W portretach kobiecych, zwykle malowanych w technice pastelu, z mistrzostwem oddawał stroje, biżuterię i inne atrybuty kobiece, idealizując zarazem twarze portretowanych. Kolorystyka tych portretów zwykle zamykała się w różach, srebrzystych bielach, czerniach i błękitach. Podobna gama kolorów dominuje też w łańcuckim portrecie. Obraz eksponowany jest w Salonie Werandowym na I piętrze Zamku Łańcuckiego.

Bożena Rybkowska