Pokrywa wazy do zupy lub półmiska

Porcelanowa pokrywa wazy do zupy lub półmiska. W XVIII-wiecznych serwisach wiele elementów formowanych było w sposób fantazyjny, niezbyt jednak praktyczny w użytkowaniu. Taki przykład stanowi uchwyt wilanowskiej pokrywy, któremu nadano kształt cytryny z rozrzuconymi wokół rzeźbionymi grzybkami, szparagiem, kalafiorem, goździkami i migdałem malowanymi naturalistycznie. Pokrywę ozdobiono także subtelnym reliefem kwiatowym nazywanym „wzorem Gotzkowskiego” oraz malowanymi naszkliwnie bukietami kwiatów.

Johann Ernst Gotzkowsky (1710-1775) był jednym z pierwszych klientów, którzy zamówili w manufakturze w Miśni kompletny serwis składający się z wielu elementów. Wzór z delikatnymi i dosyć płytko modelowanymi wiązankami kwiatów powstał w 1741 roku, a jego autorem był miśnieński modeler Johann Friedrich Eberlein (1695-1749). Przełamał on dotychczasowe schematy reliefów – wzorowane głównie na fakturze plecionek, nadając tworzonemu serwisowi nowatorski charakter. W późniejszych latach wzór był chętnie stosowany oraz ulegał przekształceniom.

W pałacu wilanowskim, którego wyposażenie było z pewnością bogate w naczynia stołowe, zachowały się elementy pochodzące jedynie z jednego kompletu. Poza opisywaną pokrywą są to jeszcze dwie niemal identyczne w formie (Wil.3711 i Wil.3713) oraz niewielka wazka, trzy solniczki oraz cztery naczynia cache-pot (lub kubełki na wino). Pokrywy nie udało się połączyć jednoznacznie z zapisem w żadnym historycznych inwentarzy – być może łączyć ją można ze wzmianką o „trzech pokrywach od waz” z 1867 roku. Oznaczałoby to, że już w XIX wieku brakowało naczynia do którego dopasować można pokrywę.

Agnieszka Żuber