Misa

Prezentowany zabytek został odkryty podczas badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 60. XX wieku w miejscowości Putnowice Kolonia, w powiecie chełmskim. Właśnie tam, na cmentarzysku z epoki brązu, w grobie numer 1, została znaleziona niewielkich rozmiarów miseczka gliniana (o średnicy niespełna 7 cm i wysokości ledwie 3 cm).

Sama forma naczynka nie jest wyjątkowa. Miseczka jest niestarannie uformowana i posiada nierówny brzeg. Dopiero ornament czyni ją interesującą. Środek wnętrza miseczki ozdobiono gęstymi odciśnięciami promieni układającymi się w znak solarny. Otacza on owalne pole, w środku którego znajduje się kilka nieregularnie rozmieszczonych odcisków paznokcia.

Taki ornament może świadczyć o dużej roli Słońca u dawnych społeczności. Znalezienie tak właśnie ornamentowanej miseczki w grobie, jako dar dla zmarłego, może być powiązane z jakimś dziś nam nieznanym rytuałem solarnym.

To właśnie w epoce brązu zauważamy stopniowe przejście od tradycyjnych szkieletowych pochówków do palenia zwłok i umieszczania ich w urnach. Ogień, niezmiennie kojarzony ze Słońcem, jest tu mocą, która dokonuje przemiany ciała ludzkiego. Żywioł ten niewątpliwie miał również zastosowanie w rozmaitych obrzędach dokonywanych podczas pochówku, jak też w trakcie odwiedzin zmarłych.

Znaleziona przez archeologów miseczka z motywem solarnym mogła być swoistym amuletem zapewniającym zmarłemu bezpieczne przejście do kolejnego etapu życia.