Bogurodzica Życiodajne Źródło

Wizerunek Bogurodzica Życiodajne Źródło, jak prezentowany odlew mosiężny ozdobiony emalią, w prawosławiu rosyjskim spopularyzował się dopiero od XVII w. Przedstawienie bierze początek od znanego w Bizancjum wydarzenia. Zgodnie z legendą żołnierz bizantyjski w pobliżu Złotych Wrót Konstantynopola spotkał spragnionego niewidomego, który zabłądził. Żołnierz spiesząc z pomocą potrzebującemu i bezskutecznie szukając wody usłyszał głos nakazujący udać się do pobliskiego zagajnika, gdzie trafił na zapuszczone źródełko. Co dziwniejsze, ten sam głos nazwał żołnierza cesarzem. Zrozumiawszy, że przemawia do niego Bogurodzica, żołnierz spełnił wszystkie polecenia, a znalazłszy wodę napoił nią ślepego i przemył jego oczy –  niewidomy odzyskał wzrok. Zaledwie kilka lat później posłuszny głosowi Bożej Rodzicielki dobroczyńca w 457 r. został cesarzem bizantyjskim. Był to Leon I Makelles, który rządził do 474 r. Pamiętając o niezwykłym wydarzeniu cesarz kazał wybudować świątynię poświęconą Bogurodzicy w pobliżu cudownego źródła, przy którym działy się liczne uzdrowienia. W cerkwi znajdowała się ikona Matki Bożej. Obecnie o zburzonej przez Turków cerkwi przypomina niewielka kaplica z kopią ikony Bogurodzicy Życiodajne Źródło. Wizerunki stojącej z rozłożonymi modlitewnie rekami Marii Oranty należą do najstarszych w chrześcijaństwie. Obrazowana frontalnie Bogurodzica trzymająca przez sobą Dzieciątko nazywana była w Bizancjum po grecku władczynią – „Kiriotissa” bądź zwycięską władczynią – „Nikopeia Kiriotissa”. W ikonach Życiodajne Źródło Bogurodzica z Dzieciątkiem ukazana w studni, wodotrysku, fontannie lub czaszy ze spływającymi potokami wody symbolizuje Źródło Życia jako Matka Chrystusa, który jest Drogą, Prawdą i Życiem. W wielu wariantach ikona występuje w Grecji i Rosji, gdzie jej święto obchodzone jest 17 (4 wg kalendarza juliańskiego) kwietnia oraz w piątek Tygodnia Paschalnego.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967