Zegar szafkowy podłogowy
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Zegary (od XVII do 1. połowy XIX wieku)
W 1656 roku Holender Christiaan Huygens skonstruował pierwszy zegar z regulatorem chodu w postaci wahadła. Miało to przełomowe znaczenie dla dalszego rozwoju sztuki zegarmistrzowskiej. Obok luksusowych czasomierzy w oprawach metalowych, rzeźbionych, złoconych, na które mogli sobie pozwolić jedynie ludzie zamożni, pojawiły się mechanizmy umieszczane w drewnianych szafkach – znacznie tańsze i dostępne dla szerszego kręgu odbiorców. Szafki mają prostą formę, często pokrywa je czarna politura imitująca szlachetne drewno hebanowe. Dekorację stanowią metalowe dodatki – zwłaszcza ozdobny uchwyt, który tworzy efektowne zwieńczenie, służąc zarazem do przenoszenia. Taka forma zegara stała się szczególnie popularna we wnętrzach domów mieszczańskich, gdzie ceniono wygodę, unikając zbytniej ostentacji. Dlatego polscy zegarmistrzowie stosowali ją jeszcze w XIX wieku.
Twórcą tego zegara jest Jan Gotfryd Krosz (około 1729–1813), działający w Krakowie w latach 1765–1795. Był z pochodzenia Niemcem, ale związał się na stałe z Polską, Krakowem; podjął nawet – tak trudny dla cudzoziemca – wysiłek nauki języka polskiego. Przez wiele lat pełnił funkcję starszego w cechu zegarmistrzowskim, którego był prawdziwym dobroczyńcą. Jego starania doprowadziły do oddzielenia cechu zegarmistrzów od cechu ślusarzy, czym zaskarbił sobie wdzięczność współbraci. Zachowała się znaczna ilość jego dzieł: zegary stołowe, kominkowe, ścienne, karetowe, a ich obudowy przybierają rozmaite formy zgodnie z przemianami stylów i mody. Niektóre noszą sygnaturę „horloger du Roy” (zegarmistrz królewski). Nie był to jedynie pusty tytuł, bo – jak wynika z zachowanych dokumentów – istotnie Krosz dostarczał zegary również na dwór królewski.
Barbara Czajkowska
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 46 cm, szerokość: 27.5 cm
Rodzaj obiektu
zegar
Technika
politurowanie, odlew, techniki zegarmistrzowskie
Pochodzenie / sposób pozyskania
z dawnych zasobów
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Lublinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Smith, William
Muzeum Narodowe w Lublinie
Hoene, Wilhelm
1801 — 1810
Muzeum Narodowe w Lublinie
nieznany
1830 — 1840
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum – Zamek w Łańcucie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.