Pokrow Przeświętej Bogurodzicy

Ikona Pokrow Przeczystej Bogurodzicy obrazuje cud, który wydarzył się w Konstantynopolu podczas nocnego nabożeństwa w świątyni na Blachernach. Szaleniec boży Andrzej Jurodiwy zobaczył Bożą Rodzicielkę rozpościerającą swój maforion - welon nad zgromadzonym w świątyni ludem, co opisano pod S.12821MŁ. Wydarzenie miało miejsce pod koniec życia Andrzeja Szaleńca, ale z powodu braku konkretnych danych kalendarzowych jego datowanie jest domyślne. Większość pisarzy chrześcijańskich umieszcza go pod 910 r., gdy Bizancjum prowadziło wojnę z saracenami i nad stolicą zawisło niebezpieczeństwo. Cud ten zainicjował święto zwane Pokrow Przeczystej Bogurodzicy, a historia jego początków nie została przez badaczy jednoznacznie ustalona. Niektórzy uważają, że święto wprowadzono w Bizancjum, skąd przeszło ono na Ruś z wieloma bizantyjskimi tradycjami i wpływami. Inni przypuszczają, że jego początki należy wiązać z Kijowem, z położonym obok Ławry Peczerskiej monasterem Blacherneńskim za rządów Włodzimierza Monomacha w X/XI w. Jeszcze inni przypuszczają, że było ono zaprowadzone na Rusi  Włodzimiersko-Suzdalskiej za panowania Andrzeja Bogolubskiego (wnuka Włodzimierza Monomacha) jako dziękczynienie za opiekę Bogurodzicy w wyprawie przeciwko Bułgarom Wołżańskim w 1164 r. Święto Pokrowu Przeczystej Bogurodzicy stało się symbolem szczególnej opieki Bożej Rodzicielki nad ziemiami Rusi. Jego obrazowanie ukształtowało się na Rusi, gdzie w XIII-XIV w. pojawiły się najstarsze ikony Pokrowu w Suzdalu, Pskowie, Nowgorodzie Wielkim. Greckich ikon obrazujących Pokrow Bogurodzicy nie było, w bizantyjskich wzornikach – hermenejach nie ma nawet wskazówek do ich malowania. W dwustrefowej kompozycji przedstawienia główne miejsce zajmuje Bogurodzica, co widać na prezentowanej ikonie. Ponadto scenę uzupełniono o konkretne postacie historyczne, co opisano pod S.12951MŁ.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967