Kopernik Mikołaj (1473-1543) - portret

Miodowy koloryt tego dzieła malarskiego nie pozostaje w sprzeczności z oświetleniem jakie wieczorami mogło panować w pracowni wielkiego astronoma. Ciepłe tony ściany współgrają z kolorem skóry i zdają się wzajemnie przenikać. Realistycznemu podejściu malarza sprzyja zastosowanie specjalistycznych przyrządów, którymi Mikołaj Kopernik – człowiek z nieprzeciętną umysłowością – umiejętnie się posługiwał. Należą do nich: księga, kałamarz, kompas – leżące na blacie oraz sfera armilarna i cyrkiel trzymane w obu dłoniach. Model ma zaczesane do góry włosy, które sięgają do ramion i tkwi w zamyśleniu kierując swój wzrok do widza.

Przedstawienie jest kopią dzieła Marca Basaitiego z 1512 r. (Lviv National Art). Niewykluczone, że mógł powstać na podstawie ryciny z tego wzoru (autorstwa M. Deyerla). Marco Basaiti (ok. 1470–1530) był malarzem renesansowym, który pracował głównie w Wenecji. Współczesny Giovanniemu Belliniemu i Cimie da Conegliano, próbował rywalizować z nimi na gruncie malarskim. Jego prace to głównie portrety, nie brak też scen religijnych. Wychowany i ukształtowany w tradycji malarskiej XV w. miał pewne trudności z dostosowaniem się do wymogów nowego stylu. Nawet wtedy, gdy odczuwając wpływ Giovanniego Belliniego i Giorgione, udoskonalił mieszanki kolorów i zbliżył się do bardziej realnej i emocjonalnej wizji i interpretacji natury, nie zdołał się wyzbyć całkowicie pewnych powiązań z malarstwem epoki minionej.

Obraz pochodzi prawdopodobnie ze zbiorów Augusta i Aleksandry Potockich.