Sobór Świętych

Nie uznający reformy cerkiewnej patriarchy Nikona staroobrzędowcy, prześladowani przez oficjalną cerkiew i państwo, musieli chronić się w najdalsze, trudno dostępne regiony Rosji. Pojmowali oni życie jak podróż, w znaczeniu dosłownym, jak też religijnym – w poszukiwaniu prawdy nie skażonej wpływem antychrysta. Szczególną rolę zwolennicy starej tradycji przypisywali ikonom, wykorzystując w osobistym użytku niewielkie odlewane z metali obrazki z wizerunkami szczególnie czczonych świętych. Na prezentowanej ikonie są to postacie z czasów wczesnochrześcijańskich: 1. żyjąca w III w. męczennica Barbara z Heliopolis, przyjęła chrzest pomimo pogańskiego wychowania ojca, który ją wydał i ostatecznie osobiście ściął mieczem. Na Rusi kult świętej rozpowszechnił dzięki żonie księcia Michała Iziasławowicza, córce cesarza Aleksego Komnena (1081-1118), która przywiozła do Kijowa relikwie swojej patronki. 2. Nierządnica Eudokia nawróciwszy się na chrześcijaństwo rozdała bogactwo i została mniszką, umęczona przez ścięcie mieczem. Eudokia jest patronką kobiet mających problemy z poczęciem potomstwa. 3. Kult wielkiej męczennicy Paraskewy z miasta Ikonium, z czasów cesarza Dioklecjana, związany jest z poszanowaniem Wielkiego Piątku, imię Paraskewa oznaczające piątek czyli Piatnica spowodowały uosobienie jej z dniem Męki Pańskiej. 4 i 5. Żyjący w IV w. święci Bazyli Wielki i Grzegorz Teolog – przyjaciele, asceci, biskupi i pisarze chrześcijańscy zaliczani są grona do Ojców Kościoła, jako obrońcy prawowitej wiary zwalczali herezję Ariusza, dlatego byli wzorem dla staroobrzędowców zachowujących dawne przednikonowskie tradycje. 6 i 7. Chrześcijańska matka Julita i jej trzyletni syn Cyryk ponieśli śmierć męczeńską w czasie panowania cesarza Dioklecjana, dziecko strącono z mostu, a matkę po torturach ścięto. Prześladowani za wiarę staroobrzędowcy często utożsamiali się z tymi świętymi.  

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967