Maciejowski, Wójcicki, Kaniewski. Frontyspis cyklu litografii `Wize...

Jest to litografowane przedstawienie alegoryczne, które stanowi frontyspis do serii odbitek pt. „Wizerunki Polskie”, wykonanej przez Maksymiliana Fajansa, drukowanej w paryskim warsztacie litograficznym Rosé-Josepha Lemerciera (1803-1887). Zgodnie z tytułem wydawnictwa, składało się ono z kolejnych zeszytów (było ich 14.) zawierających litografowane według rysunków, obrazów, fotografii, portrety znanych i zasłużonych Polaków, żyjących współcześnie Fajansowi. Prezentowana litografia, stanowiąca okładkę do drugiego zeszytu serii, wykonana została na podstawie rysunku autorstwa Célestina Nanteuil’a (1813-1873), francuskiego rysownika, malarza i rytownika dobry romantyzmu. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się pierwowzór litografii, rysunek pt. „Pielgrzym grający na dudach pod posągiem Światowida”, charakteryzujący się odwróconą kompozycją, ale także brakiem tytułowych napisów, które uzupełnione zostały na kamieniu litograficznym (J. Guze, ). Poza tytułem: „Wizerunki Polskie; rysował z natury; litografował M. Fajans; Warszawa…”, w scenie znalazły się nazwiska trzech portretowanych postaci: Wacława Aleksandra Maciejowskiego (1792-1883), Władysława Kazimierza Wóycickiego (1807-1879) oraz Jana Ksawerego Kaniewskiego (1805-1867). Scena składa się z luźnie zestawionych ze sobą motywów, które treścią dopowiadają zwartość wydawnictwa, profil działalności zasłużonych rodaków. W kompozycji otwierającej ten zeszyt ukazany został wędrowny starzec (pielgrzym) przygrywający dwójce dzieci na dudach. Ponad nimi jest posąg Światowida (Świętowita). Motywy te odnoszą się najpewniej do działalności badawczej i literackiej Wójcickiego, ale również w pewnym stopniu pracy wykonywanej przez historyka słowianoznawcę, Maciejowskiego. Niewątpliwie, jednak, z drugim z wymienionych można związać oparte o potężne woluminy miecz z wagą, atrybuty Temidy, ze względu profil jego specjalizacji naukowej – historię prawa, ale także bezpośrednie zaangażowanie w sądownictwo. Atrybuty związane ze sztukami pięknymi (paleta z pędzlami, obrazy) można powiązać z Kaniewskim, malarzem portrecistą oraz konserwatorem malarstwa.

Zeszyt, rysunek, portret, historia, malarstwo, słowianoznawca, Świętowit, Maksymilian Fajans, „Wizerunki Polskie”