Gmach teatru w Krakowie

Fotografia ukazuje budynek teatru miejskiego w Krakowie, dziś funkcjonującego pod nazwą teatru im. Juliusza Słowackiego. Gmach znajduje się przy placu św. Ducha w Krakowie, w obrębie starego miasta. Jego budowa w latach 1891-1893 była ważnym, symbolicznym wydarzeniem dla kulturalnego życia Krakowa. Autorem projektu, wyłonionego w drodze konkursu, był Jan Zawiejski (1854-1922), wykształcony w Monachium i w Wiedniu, w kolejnych latach profesor Krakowskiej Szkoły Przemysłowej oraz architekt miejski. Jego projekt gmachu teatralnego jest przykładem architektury eklektycznej, której cechą jest łączenie form charakterystycznych dla stylów reprezentujących różne epoki. W tym projekcie dominujące są motywy znane z budownictwa barokowego, który stał się wzorcowym stylem dla wielu sławnych budynków teatralnych wznoszonych w drugiej połowie XIX wieku, np. opery paryskiej projektu Charlesa Garniera lub opery wiedeńskiej. Gmach krakowskiego teatru miał łączyć w sobie elementy kosmopolityczne z tradycją miasta; modna architektura zawierała w sobie elementy rodzime. Umieszczone na fasadach maszkarony wzorowane zostały na tych, które dekorowały Sukiennice, nad wejściem umieszczona została inskrypcja o treści: KRAKÓW NARODOWEJ SZTUCE, a na szczycie elewacji frontowej stoją dwie pełnoplastyczne figury bohaterów epopei narodowej, Zosi i Tadeusza, ubranych w polskie stroje.

Fotografia teatru miejskiego opisana została u dołu w trzech językach; polskim, francuskim i niemieckim. Obiekt o takim samym wyglądzie (kompozycja, podpisy) znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie (), która jest cennym materiałem porównawczym dla omawianego obiektu, że posiada odsłonięte pieczęcie z informacjami o autorach fotografii, w przeciwieństwie do egzemplarza wilanowskiego. Możemy zatem zakładać, że – najprawdopodobniej – fotografia jako rezultatem współpracy polsko-niemieckiej: autorem zdjęcia był niemiecki fotograf Eduard Mertens (1860-1919), a za druk odpowiedzialny był sławny w Krakowie skład działający pod nazwą Kutrzeba & Murczyński. Datowanie obiektu można powiązać ze wskazanym rokiem ochrony prawnej fotografii i wydania, które podaje treść pieczęci – 1895, a więc dwa lata po inauguracji działalności teatru krakowskiego.

Eklektyzm, neobarok, teatr, teatr miejski, Kraków, fotografia, opera paryska, Charles Garnier, Biblioteka Narodowa