
Kompozycja
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Stanisław Ignacy Witkiewicz
Twórczość Witkacego – Stanisława Ignacego Witkiewicza (1885–1939) – malarza, rysownika, fotografa, dramaturga, filozofa i teoretyka sztuki, należy do najbardziej oryginalnych zjawisk sztuki polskiej XX wieku. Kompozycja z łabędziami (1916) pochodzi z okresu I wojny światowej, którą Witkacy spędził w Rosji, gdzie przybył w 1914 roku, po podróży po Australii, zatrzymując się w Petersburgu. Po ukończeniu miejscowej szkoły oficerskiej został przyjęty do elitarnego Pawłowskiego Pułku Lejbgwardii, następnie skierowany na front. W 1916 roku uczestniczył w jednej z najbardziej krwawych bitew wojny – pod Witonierzem na Ukrainie. Odniesione rany przerwały jego udział w działaniach wojennych. Mimo dramatycznych doświadczeń związanych z wojną i wybuchem rewolucji październikowej artysta intensywnie pracował, tworząc między innymi zarys publikacji Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. Zawarty w niej system poglądów filozoficznych i estetycznych wraz z teorią Czystej Formy zdeterminował późniejsze działania artystyczne Witkacego w zakresie malarstwa i teatru. Podczas pobytu w Rosji powstały liczne kompozycje węglem i pastelem, w tym portrety osób z najbliższego otoczenia artysty, prace o tematyce fantastycznej i kompozycje astronomiczne. Można przypuszczać, że literackie odniesienia Kompozycji z łabędziami odwołują się do opowieści o księżniczce zaklętej w ptaka, opisanej w muzycznej fantazji Piotra Czajkowskiego Jezioro łabędzie, które Witkacy mógł oglądać podczas pobytu w Petersburgu. Muzyka była obecna w jego myśli estetycznej, artysta nadawał jej wysoką rangę w hierarchii sztuk, często zjednując ją z malarstwem. W pismach teoretycznych o teatrze, mimo niechęci do śpiewu i opery, dopuszczał pojawienie się muzyki instrumentalnej, wokalnej i tańca jako elementów składowych idealnego przedstawienia teatralnego w Czystej Formie. Wyobrażona w centrum kompozycji postać kobieca nasuwa skojarzenia z Odettą, która tylko o północy nad brzegiem jeziora może przybierać ludzką postać. Kroczy ona groblą dzielącą lustro wody na dwie części w towarzystwie łabędzi o zdeformowanych, złowieszczych głowach. Zaprzeczają one wyobrażeniu piękna, tradycyjnie związanego z tym gatunkiem ptaków, będąc wytworem fantazji artysty manifestującej się w groteskowym widzeniu rzeczywistości.
Anna Hałata
Inne nazwy
Kompozycja
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 49 cm, szerokość: 64 cm
Rodzaj obiektu
rysunek
Technika
pastel, węgiel
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Witkiewicz, Stanisław Ignacy
Muzeum Narodowe w Lublinie
Altman, Halina
1945-04-15
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Królikowski, Konrad
2011
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.