Postać Atlasa

Wycisk prostokątny, o bardzo zaokrąglonych narożach z wizerunkiem lewego profilu nagiego, umięśnionego Atlasa, bądź Herkulesa klęczącego na lewej nodze i dźwigającego kulę ziemską na plecach. Widoczny jest kawałek płaszcza postaci. Bardzo znane jest podobne przedstawienie np. u Mariette nagiego Herkulesa dźwigającego ziemię. Podobny wizerunek opisany w  „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta.

Przedstawienie to jest również elementem treściowego programu apoteozy Jana III, wyrażonej w bogatej dekoracji sztukatorsko-rzeźbiarskiej fasady korpusu głównego i galerii. Przeczytasz o tym w artykule: Atlas Sarmaticus” czy „Hercules Polonus”? – czyli o tym, kto i dlaczego siedzi na wieżach pałacu w Wilanowie. Jeśli chcesz dowiedzieć się wiejącej i  obejrzeć ten wizerunek na elewacjach pałacu wilanowskiego zapraszamy tutaj- Elewacje Pałacu, oraz fotografia1, fotografia2, fotografia3, fotografia4.

Gliptyczna kolekcja wilanowskiego zbioru, pierwotnie własność Stanisława Kostki Potockiego, licząca 239 wycisków, podzielona jest na dwie części, oznaczone numerami Wil.3083/1 i Wil.3083/2. Repertuar zawiera różnorodne odciski, w tym portrety, popiersia historyczne, postacie mitologiczne, sceny historyczne i mitologiczne, rzeźby, zwierzęta, wazy oraz maski. Składają się głównie z czerwonej masy, być może laki lub mastyksu, sugerując ich zróżnicowane pochodzenie.

W 1785 roku hrabia Potocki podróżował do Włoch, gdzie zgromadził około dwudziestu gemm antycznych, niektóre z własnych wykopalisk. Kolekcję później wzbogaciły podróże do Londynu, Paryża i Warszawy. Zbiory, przechowywane początkowo w pałacu Potockich w Warszawie, zostały przeniesione do pałacu w Wilanowie, gdzie stały się częścią ekspozycji muzealnej.

Trzy grupy obiektów w kolekcji to odciski gemm antycznych, ich kopie oraz kamienie naśladujące starożytne wzory. Sygnatury mistrzów greckich, takich jak Solon, Sostratos czy Aulus, nadają jej wyjątkowy charakter. Gliptyka, czyli sztuka rzeźbienia w kamieniu, posiada bogatą historię i była używana jako narzędzie dydaktyczne, jak również źródło inspiracji dla artystów.

Kolekcja Potockiego ma wartość zarówno artystyczną, jak i dokumentacyjną, umożliwiając zgłębianie tajników sztuki starożytnej i podziwianie portretów władców, herosów i scen historycznych. To fascynujące okno do przeszłości, stanowiące zarazem piękny zbiór i inspirujące źródło poznania dziejów.

Podobny wycisk z daktylioteki Lipperta znajdziesz tutaj: Herkules

Ilustracje pochodzą ze zbiorów Rijksmuseum Amsterdam oraz „Recueil de pierres gravées du Cabinet du Roi [graphic]”, 1750 oraz “Recueil de Sculptures antiques Grecques et Romaines” 1754; oraz The Metropolitan Museum of Art;

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)