Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu (Zaślubiny mistyczne św. Kat...

Nieujęte w Ewangeliach wątki z życia Chrystusa, w tym szczegóły ucieczki do Egiptu, uzupełnia literatura apokryficzna. Przedstawiona scena jest najprawdopodobniej ilustracją epizodu znanego z apokryfów (Armeńska Ewangelia Dzieciństwa), a mianowicie odpoczynku podczas wędrówki. Znajdujemy tam przekaz o Salome, akuszerce Maryi i pielęgniarce Jezusa, która towarzyszyła Rodzinie w drodze do Egiptu. Wędrując Doliną Nilu, około dziewięciu kilometrów na południe od Meiru zauważyli wyschniętą studnię, która za sprawą błogosławieństwa Dzieciątka napełniła się wodą. W równie cudowny sposób w zasięgu wzroku Salome pojawiła się wanienka i dzban na wodę. W myśl takiej interpretacji, w kobiecie klęczącej przed dziewczęcą Madonną trzymającą na kolanach Dzieciątko, rozpoznać można by Salome. Podaje ona Jezusowi koszyczek kwiatów.

Sielski i nastrojowy nastrój sceny wiele zawdzięcza toposowi mitycznej Arkadii, gdzie ważnym motywem scenerii jest antykizująca studnia. Nieopodal odpoczywa św. Józef, który w półobrocie zwraca się ku pozostałym. Leży przy nim węzełek – nieodłączny rekwizyt podróży. Nieziemskość sceny podkreśla nadnaturalny blask rozświetlający koronę jednego z drzew, z której sypie się deszcz delikatnych śnieżnobiałych kwiatuszków. Mały św. Jan Chrzciciel, podobnie jak stojący przy nim Anioł, wyciągają ku nim ręce. Drugi Anioł rozsypuje kwiaty nad głową Madonny.

Idealizowane postaci wpisano w kompozycję utkaną z wielorakich diagonali, zwielokrotnionych trójkątów. Artysta pieczołowicie zrównoważył układy linii, konstruując idealny krajobraz, formy tworów natury i dzieła rąk ludzkich wplótł w rygor jasnych zasad geometrii.

Jacques Stella, malarz nadworny króla Ludwika XIII, kształtował swój styl we Włoszech, między innymi w Rzymie. Tu poznał Nicolasa Poussina, z którym połączyły go węzły przyjaźni. Obu artystów do Wiecznego Miasta zawiodło poszukiwanie wzorców Idealnego Piękna. Wysmakowana powściągliwość sztuki Poussina, który niemało czasu poświęcił studiom mitologicznych kompozycji Tycjana i prac Rafaela, w sposób przemożny oddziałały na dekoracyjny styl Stelli.

W przeszłości istniały próby odczytania tematu przedstawienia jako mistycznych zaślubin św. Katarzyny.

Dominika Walawender-Musz