Postać kobiety

Figurka przedstawia kobietę z naczyniem na głowie. W kraju Dogonów garncarkami są zawsze żony kowali. Ich pracownie znajdują się w obrębie zagród. Są to zazwyczaj wydzielone miejsca odgrodzone murkami i osłonięte daszkami, w których znajduje się duży nieckowaty i wklęsły kamień, będący podstawowym i jedynym stałym wyposażeniem miejsca pracy garncarki. Żona kowala rozpoczyna pracę od wyrobienia gliny. Miesza pon (suchą glinę) z odrobiną wody oraz rozkruszonymi fragmentami starych naczyń. Masę tę wyrabia małym stęporem (kunai), pomagając sobie drugą wolną ręką aż do uzyskania plastycznego materiału. Następnie przystępuje do modelowania naczynia. Na kamienną nieckę kładzie matę piri uplecioną z włókna baobabu i uderzając okrągłym kamieniem w glinianą grudę formuje kształt naczynia zaplanowanej wielkości. Pracując na macie piri, kobieta uzyskuje od razu wzór na naczyniu, który jest odbiciem splotu maty. Po wykonaniu kulistego brzuśca wyrównuje jego krawędzie i dokleja wylew uformowany z glinianych wałków. Dogońska garncarka aby wyprodukować gliniane naczynie stosuje łącznie kilka technik: wygniatanie, wybijanie kamieniem lub stęporem, wałkowanie i sztukowanie. Przy wygładzaniu ścianek naczynia posługuje się również skorupami zniszczonych naczyń, fragmentami tykwy, kawałkami drewna, świeżymi liśćmi lub źdźbłami traw.

Ulepione naczynia schną w cieniu, a następnie poddawane są obróbce cieplnej, czyli wypalaniu. Według dogońskiej tradycji ustnej, pomysł na wypalanie garnków narodził się w kuźni, gdy żona kowala postawiła swoje garnki blisko ognia, żeby lepiej i szybciej wyschły. Tym sposobem „odkryła”, że glina pod wpływem wysokiej temperatury twardnieje, a naczynia stają się trwalsze.

Ewa Prądzyńska