Św. Piotr

Stary mężczyzna z rękoma złożonymi do modlitwy unosi głowę wysoko w górę skąd pada na niego intensywne światło. Towarzysząca mu nadzieja wysłuchania rysuje się w jego wyrazie twarzy. Nurt realistyczny, który reprezentuje to dzieło, gwarantuje obiektywizm malarza w oddaniu rzeczywistości. Szczególnie widać to w wykończeniu kędzierzawych włosów i zarostu. Efekt ich puszystości oddał rozbijając bryłę na poszczególne elementy, licząc niejako każdy włos z osobna i malując go przy użyciu małego pędzelka. Ta sama skrupulatność towarzyszy malarzowi przy oddaniu pooranej zmarszczkami twarzy czy spracowanych rąk apostoła.

Obraz pochodzi prawdopodobnie z kolekcji roskiej, której burzliwe dzieje zasługują na szczególną uwagę. Majtek Roś, położony nad rzeką Rosią (dopływem Niemna) już od XVI w. należał do możnych rodów polskich. Początkowo właścicielami byli Chodkiewiczowie, którzy sprzedali ją Borkowskim. Później przejmowali ją kolejno: Hlebowicze, Katarzyna Sapieżanka (żona Stefana Mikołaja Branickiego herbu Gryf, a w XVIII w. przeszła w ręce Potockich. Joachim Potocki, mąż Teresy Sapieżanki, otrzymał ją drogą dziedzictwa żony. Następnie panią na Rosi została ich córka, Krystyna, małżonka Piotra Potockiego, ostatniego polskiego posła do Turcji. W XIX w. majątkiem władali ich synowie: Feliks i Jan; a później ich wnuk, syn Jana – Herman, żonaty z Antoniną z Mokronowskich. Wreszcie w 1853 r. syn Hermana i Antoniny – Stefan – założył tu w roku 1853 ordynację, zatwierdzoną przez cara Mikołaja II w 1906 r. Po jego śmierci w 1910 r. Roś zapisano jego ciotecznemu wnukowi, Adamowi Branickiemu.

2 VIII 1915 r. z Rosi do Homla (gdzie przybyły 28 VIII) wysłano 66 skrzyń drewnianych, w których były m.in. obrazy. W 1918 r. zostały one przewiezione do pałacu Paskiewiczowej w Homlu, gdzie urządzono Muzeum Narodowe. Tam odbyła się wystawa mienia Branickiech, w tym 199 obrazów (4-14 VIII 1919). Po czym zbiory malarstwa (i częściowo inne) wywieziono do Moskwy. Gdy 17 VIII dokonywano spisu obrazów, by wydać je stronie polskiej, brakowało 23. W 1924 r. do Wilanowa przybyło 176 obrazów pochodzących z tej kolekcji. Szacuje się, że zespół roski liczy dziś 130 obrazów. W skład jego wchodzi malarstwo polskie i obce od XVI w., także kopie. Tematyka różnorodna: portrety, martwe natury, malarstwo religijne, historyczne i mitologiczne.