Szkatułka z pokrywką

miejsce powstania: Daleki Wschód, Japonia

twórca (autor, wytwórnia): nieznany

Drewniana szkatuła zdobiona laką japońską w technikach maki-e (hiramakie, takamakie), czyli dekorowana reliefowo, prószona opiłkami złota i srebra. W narożach podstawy metalowe okucia, zamontowane w celu zabezpieczenia elementów najbardziej narażonych na zniszczenia mechaniczne. Kuliste nóżki najpewniej dodane później.

Z przodu zamek w formie dekoracyjnego okucia, który otwiera się tylko jeśli zna się jego mechanizm – odpowiednie przesunięcie dwóch spośród trzech rozetek. Z tyłu po bokach dwa okucia łączące szkatułę z pokrywą.

Boki szkatuły i jej wieko pokrywa reliefowa dekoracja przedstawiająca sceny pejzażowo –architektoniczne, „obraz gór i wody” (sansuiga), zróżnicowana kolorami złota i akcentami dekoracji srebrnych, z punktowym użyciem laki czerwonej.

Na pokrywie rozpościera się krajobraz z niewysokim wzniesieniem z zabudowaniami, nad zróżnicowaną linią brzegową morza, z górującą nad nimi paulownią, której srebrne liście ujęte są złotym konturem, z drobnymi, czerwonymi owocami. Po lewej stronie wplecione motywy bambusa, skalne nawisy; po prawej u góry kompozycję domykają dwie lecące gęsi – złota i srebrna.

Dekoracja przodu szkatuły stanowi pendant do pokrywy – na brzegu morza na niewysokim wzniesieniu rozpościerają się pawilony, niektóre wyrastające wprost z morza, na drewnianych konstrukcjach. W tle zabudowań srebrzą się drzewka sosnowe i czerwonymi owocami odznaczają się paulownie. Kompozycję krajobrazu uzupełnia skała.

Zainteresowanie sztuką dalekowschodnią wśród kolejnych właścicieli pałacu wilanowskiego kwitło już od osoby samego Jana III. Inwentarz sporządzony w 1696 r. po śmierci króla wymienia wiele przykładów rzemiosła artystycznego tego rodzaju. Także następni gospodarze pałacu żywo interesowali się modną sztuką Orientu i kolekcjonowali przedmioty związane z tamtejszą kulturą, co potwierdzają dokumenty archiwalne. Przedmioty zdobione laką są przykładem kunsztu i mistrzowskich umiejętności rzemieślników. Kolekcjonerzy chętnie gromadzili te wyjątkowej urody obiekty, również wilanowska gałąź rodziny Potockich – przypuszczalnie szkatuła znajdowała się w dawnych Pokojach Chińskich na piętrze korpusu pałacu.