Obręcz na konar drzewa

Obręcz na wawrzyn

Prezentowany obiekt należy do zespołu dwóch podobnych, które zachowały się w zbiorach wilanowskich (por. nota do obiektu nr Wil.3382). Są to niezwykle ciekawe i rzadkie przedmioty o charakterze pamiątkowym – metalowe obręcze na pnie drzew. Obie obręcze posiadają na sobie oznaczenia lub podpisy, które odnoszą się do ich historii i wskazują czas ich powstania. Pierwsza z obręczy, która jest przedmiotem tego opisu, posiada grawerowaną inskrypcję, zaś druga, o numerze Wil. 3382, ozdobiona jest herbem Potockich – Pilawa, oraz dwoma stylizowanymi w gotyckiej czcionce literami: M i P. Omawiany przedmiot składa się z dwóch części o formie litery „C”, połączonych ze sobą umożliwiającymi ruch zawiasami. Na jednej z zewnętrznych części obręczy, w trzech polach, wygrawerowany został taki tekst:

WAWRZYN JANA III URONIONY KULĄ ARMATNIĄ PODCZAS OBLĘŻENIA WARSZAWY R. MDCCXCIV TEN SZCZEP ZWYCIĘZCÓW SŁAWIE POŚWIĘCONY I W BOHATYRA SCHOWANY DZIEDZINIE KIEDY OYCZYZNA IEGO GINIE IEDNYM Z NIĄ GROMEM ZOSTAŁ UDERZONY NIEZDOŁAŁ ZNISZCZYĆ CIOS TO ZNAMIE CHWAŁY NIEZWIĘDŁY WAWRZYN CHOĆNA CZAS ZMARTWIAŁY WZMAGA SIĘ, MŁODE ROZKRZEWIA GAŁĄZKI I PRZYSZŁYCH WIEŃCÓW ZWIASTUJE ZAWIĄZKI

Wewnętrzna powierzchnia obręczy na pień lub konar drzewa, wykonana z mosiądzu złoconego, posiada wygrawerowany tekst wskazujący na pomysłodawcę tej pamiątkowej inicjatywy: STANISŁAW KOSTKA POTOCKI R. MDCCCV. Prawdopodobnie, uwieczniony w inskrypcji wawrzyn króla Jana, rósł jeszcze w 1815 roku, w którym odbyła się uroczystość zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Hotelu Angielskim w Warszawie, dla której okazją było wydanie Słownika Języka Polskiego Samuela Bogumiła Lindego. W czasie wspomnianej uroczystości nowowydane tomy udekorowane zostały laurem wziętym z Willanowa, z drzewa sadzonego jeszcze za czasów króla Jana III, a przesłanym umyślnie na tę ucztę przez Aleksandrę z Lubomirskich hrabinę Potocką, małżonkę Stanisława hr. Potockiego”. (K. Gutowska-Dudek, nota kat. w: Tron Pamiątek, katalog wystawy, Warszawa 1996, s. , autorka podaje za: A. Kraushar, Towarzystwo królewskie Przyjaciół Nauk 1800–1832, Monografia historyczna osnuta na źródłach archiwalnych, Czasy Księstwa Warszawskiego 1807–1815, t. II, Kraków-Warszawa 1902, s. 105–106.)

Stanisław Kostka Potocki, Aleksandra z Lubomirskich Potocka, Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Samuel Bogumił Linde, pamiątka, król Jan III, Wilanów, herb Potockich, Pilawa