Przeprawa samochodu i motocyklu przez górską rzekę

W macierzystych garnizonach jednostki brygady intensywnie szkoliły żołnierzy, tym bardziej, że po częściowej demobilizacji odeszło wielu rezerwistów, którzy latem i jesienią osiągnęli wysoki stopień wyszkolenia.

Ostatnim zadaniem bojowym 10 Pułku strzelców Konnych w roku 1938 było zajęcie Spisza, pułk działał w ramach macierzystej 10 BK w składzie GO ”Podhale” DRM z tego okresu pochodzi zdjęcie DRM - 1979/6 Bezpośrednio po zakończeniu działań na Zaolziu w oparciu o 10 Brygadę stworzono Grupę operacyjną której zadaniem było częściowe przyłączenie go Polski, w tym Jaworzyny Tatrzańskiej, Leśnicy Pienińskiej i okolicznych terenów. Trzy zdjęcia pokazują przeprawę samochodu Polski Fiat 508 Łazik i motocyklu sokół 1000 M111 solo przez górską rzekę Dunajec na osi działania pułku, do przeprawy wykorzystano prowizoryczny prom, dzieło saperów brygady. Transportowany motocykl to Motocykl Sokół 1000 M 111, który został opracowany przez inż. Tadeusza Rudowskiego w 1936 roku i był przewidziany dla wojska. Motocykle te występowały w dwóch wersjach tj., solo i z motokoszem. Wersja solo była przeznaczona dla gońców, oficerów i była wykorzystywana jako pojazdy łącznikowe, wersja z motokoszem była stosowana w jednostkach rozpoznawczych jako pojazdy wsparcia po zamontowaniu w koszu rkm wz. 28 Browning. Jednocześnie została opracowana specjalna platforma (zamiast kosza) umożliwiająca montaż ciężkiego karabinu maszynowego umożliwiającego m.in. prowadzenia ognia w ramach obrony przeciwlotniczej. Założenia konstrukcyjne i cena (ok. 4200 zł polskich) powodowały że większość wyprodukowanych egzemplarzy trafiło do jednostek wojskowych, gdzie stały się podstawowym sprzętem motocyklowym. Drugim transportowanym pojazdem był PF 508 111/W Łazik, który powstał w roku 1935 jako samochód osobowo-terenowy będący rozwinięciem cywilnego samochodu PF 508 III Junak. W wersji dla wojska konstruktorzy ograniczyli karoserie, zwłaszcza burty boczne, dzięki czemu wsiadanie i wysiadanie nawet z bronią długą było szybkie. Samochód nie posiadał też stałego dachu zastąpionego brezentem na niepogodę. Uszczuplona karoseria i brak dachu umożliwiało prowadzenie ognia we wszystkich kierunkach bez potrzeby opuszczania pojazdu, dla ułatwienia prowadzenia ognia do przody zaprojektowano tak szybę przednią by mogła być składana. W środku pojazdu zamontowano uchwyty na broń i sakwy na granaty, zaś w niektórych modelach montowano pionowy wysięgnik służący do montażu ręcznego karabinu maszynowego wz.28 Browning. RKM wz.28 powstał w pierwszej połowie lat 20 XX wieku zaś jego powstanie było wymuszone przez używanie kilku rodzajów przestarzałych modeli z jednej strony, zaś z drugiej strony przejściem wojska na amunicję 7.92 Mauser. Początki niepodległości, walki o granice charakteryzowały się różnorodnością modeli broni, amunicji do niej ale też różnorodnością broni białej i umundurowania. Łatwo można sobie wyobrazić, że w jednym oddziale mogły znaleźć się różnego typu rkm-y o różnym kalibrze i odmiennej amunicji, która pasowała tylko do jednego modelu. Spowodowane to było przejęciem broni i amunicji w spadku po armiach zaborczych czy przywiezionych przez Błękitną Armie broń konstrukcji francuskiej i jej sojuszników. Logistyka w takim zróżnicowaniu musiała przysparzać nie małego „bólu głowy” służbom kwatermistrzowskim starającym się zachować najwyższy stan bojowy różnym oddziałom i formacjom. Motorem powstania nowych modeli broni indywidualnych i zespołowych była decyzja ujednolicenia kalibru stosowanej amunicji na nabój 7.92 Maser. Po licznych konkursach wybrano konstrukcję Browninga (dostarczenie 10 000 szt. broni plus licencja na dokumentację umożliwiającą późniejszą produkcję) produkowanej w wytwórni FN. Od roku 1930 produkowano rkm w Fabryce Karabinów w Warszawie gdzie do 1939 roku powstało 13 – 14 000 karabinów, których cena z przybornikiem i kompletem części zamiennych wynosiła 2060 zł.

Przemysław Kucia