Mniszech Michał (1748-1806) - portret

Owalne popiersie Michała Jerzego hrabiego Wandalina Mniszcha (inaczej: Wandalina-Mniszcha; 1742/48-1806), oprawione w ramę, wpisuje się w prostokątny format płóciennego podobrazia. Rozwiązanie kompozycyjne, zastosowane w niniejszym dziele, należącym do zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, tworzy efekt „obrazu w obrazie”. Portret szlachcica, przedstawiony na obrazie „wilanowskim”, jest oparty na drewnianym pulpicie, na którym - poniżej wizerunku w ramie - znajdują się towarzyszące mu przedmioty, między innymi: (z lewej) stojąca książka w tłoczonej oprawie, (z prawej) skrzypce i nuty. Na przodzie pulpitu widnieje wykaligrafowany, pozłacany napis, objaśniający tożsamość portretowanego oraz informujący o sprawowanych przez niego funkcjach państwowych.

Młodzieniec (w 1759 r. hrabia liczył sobie kilkanaście wiosen), zwrócony 3/4 w lewą stronę, nosi na głowie pudrowaną perukę z harcapem (warkoczem), która w drugiej połowie XVIII w. przyjęła się w armiach europejskich jako obowiązkowe uczesanie męskie. Wierzchnie odzienie portretowanego to karminowy frak, zdobiony haftem wyszywanym złotymi nićmi, odzienie spodnie – biała kamizelka, zapinana na guzy. Dopełnienie szykownego stroju stanowi obwiązany wkoło szyi biały fular z żabotem.

Michał Jerzy Mniszech był synem łowczego wielkiego koronnego Jana Karola Wandalina Mniszcha (1716-1759) i Katarzyny Mniszchowej z domu Zamoyskiej (1722-1771). W 1781 r. w Warszawie poślubił Urszulę Marię z domu hrabiankę Zamoyską primo voto Wincentową Potocką (1750-1806), siostrzenicę Stanisława II Augusta (1732-1798) z rodu Poniatowskich. Król, jak mówią przekazy z epoki, darzył go przyjaźnią, w dowód której dwukrotnie (w latach 1794-95) darowywał małżonkom obiekty ze swojej kolekcji dzieł sztuki.

Michał Jerzy hrabia Wandalin Mniszech (1742/48-1806); Jan Karol hrabia Mniszech (1716-1759), łowczy wielki koronny; Katarzyna Mniszchowa z domu Zamoyska (1722-1771); Urszula Maria Mniszchowa z domu Zamoyska primo voto Wincentowa Potocka (1750-1806); Stanisław II August (1732-1798), król Polski z rodu Poniatowskich; „obraz w obrazie”; Wincenty Potocki (1740?-1825), hrabia, kolekcjoner dzieł sztuki; fular z żabotem; peruka z harcapem.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek