Święty Onufry

Święty Onufry, jeden z tak zwanych ojców pustyni, żył w IV wieku na terenie Egiptu. Był eremitą, spędził większość życia w odosobnieniu na Pustyni Tebaidzkiej. Według legend święty pochodził z Persji, z rodziny królewskiej, jednak wyrzekł się należnych mu tytułów i majątku, poświęcając się modlitwie.

Ikonografia świętego zwykle ukazuje jego ascetyczny styl życia: za odzienie służą Onufremu jedynie przepaska biodrowa oraz wyjątkowo długie włosy i broda. Na wizerunku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie możemy jednak odnaleźć elementy świadczące o jego królewskim pochodzeniu – na uboczu, w rogu pola obrazowego umieszczono koronę i berło. Przedstawienie zawiera również inne odniesienia do przekazów o życiu świętego: po prawej stronie ukazane jest źródło, które miało wytrysnąć w miejscu przebywania świętego, za nim widoczny jest lew, który miał wykopać miejsce pochówku pustelnika. Ukazane przed Onufrym laska oraz owoce i warzywa oznaczają opiekę Boga, który zsyłał świętemu pożywienie za pośrednictwem anielskiego wysłannika. Trójca Święta, ukazana w strefie nieba, czuwa nad pustelnikiem.

Przedstawienie zdradza wiele wpływów malarstwa zachodniego, typowych dla warsztatów pogranicza kulturowego. Wskazują na nie: klęcząca poza świętego, Trójca Święta w typie nowotestamentowym, promienista gloria, putta oraz dążenie do realistycznego ukazania pejzażu. Są to motywy niespotykane na kanonicznych ikonach, za to wpisujące się w repertuar form właściwych dla XVIII-wiecznej sztuki zachodniej. Wizerunek powstał w połowie tego stulecia, o czym informuje umieszczona ponad dolną krawędzią obrazu pisana cyrylicą inskrypcja fundacyjna: „Tę ikonę sprawili sługa boży Grzegorz Dudicz i sługa boży Stefan Puhoj do cerkwi Sosnowskiej Roku Bożego 1744, miesiąca maja, dnia […]”.