Krajka

Krajka czerwono-kremowa o wzorach geometrycznych pochodzi z miejscowości Lipiny Dolne, została zakupiona około 1900 roku. Jest to wyrób fabryczny (szerokość 4,5 cm, długość 230 cm). Służyła do przewiązywania jako pas do letniego stroju świątecznego młodych kobiet. Przepasywały się nią dwu- lub trzykrotnie w talii po spódnicy, zapasce, koszuli i wiązały w węzeł na boku. W regionie biłgorajskim nabywano je na targach lub jarmarkach. Wzór jest dwustronny, stanowi lustrzane odbicie. Po jednej stronie utworzony jest z nitek osnowy, po drugiej wątku. Taki sposób tkania sprawia, że czerwony kolor raz stanowi tło, a raz wzór. Krajki miały różną długość, ale szerokość nie przekraczała 5 cm.

Były stosowane także w innych lubelskich strojach, zarówno w tym regionie, jak i na terytorium Europy Środkowo-Wschodniej. Stanowiły powszechny element stroju codziennego oraz odświętnego. Mimo że tak niepozorne, tkane pasy zajmowały ważną pozycję w kulturze ludowej. Mieszkańcy wsi do ich wykonania najczęściej używali deseczek tkackich, zwanych tabliczką lub bardkiem, korzystano też z nicielnic sznurkowych. W drugim przypadku osnowa była podwiązywana do pasa i płotu lub haka w ścianie albo rozpinana na nogach tkaczki. Metodę tę nazywano na nodze, umożliwiała wykonywanie krajki w każdej wolnej chwili. W taki sposób tkano je w szczególności w Polsce północno-wschodniej i na terenach ościennych: Litwy, Białorusi i Ukrainy. Współcześnie krajki są nadal używane do strojów ludowych noszonych przez zespoły folklorystyczne, bywają także doceniane przez projektantów tworzących etnokolekcje.