To mogło zdarzyć się także i teraz

Ilustracja do sceny, której świadkiem był Marek Edelman, opisanej przez Hannę Krall w książce „Zdążyć przed Panem Bogiem” (Wrocław 1977). Dwóch hitlerowskich oficerów pastwi się nad starszym Żydem, obcinając mu brodę nożycami krawieckimi w otoczeniu tłumu śmiejących się gapiów. Zgodnie z relacją bohatera książki był to jeden z pierwszych momentów w czasie wojny, w którym zrozumiał, że przemoc wobec osób pochodzenia żydowskiego jest bezkarna i wszechobecna. Edelmana postanowił, że nie można bezczynnie poddać się tej przemocy. „Nie było jeszcze getta, więc w tej scenie nie czuło się grozy. Z Żydem przecież nic strasznego się nie działo: tyle że można było go bezkarnie na tej beczce postawić, że ludzie zaczynali już rozumieć, że to jest bezkarne i że budził śmiech. Wiesz co? Wtedy zrozumiałem, że najważniejsze ze wszystkiego jest nie dać się wepchnąć na beczkę. Nigdy, przez nikogo. Rozumiesz?”.

MBK