Sierp

Sierp wykuty z żelaza ma drewnianą rączkę w formie postaci z biustem i brodą, która przedstawia przodka hermafrodytę. Dogonowie wierzą, że pierwszą parę ludzi, która dała początek ośmiu przodkom – czterem płci męskiej oraz czterem płci żeńskiej stworzył Amma – bóg-stwórca. Przodkowie Ci otrzymali wyjątkowy dar, byli obupłciowi i potrafili sami się zapładniać. Według dogońskiej mitologii zaludnili całą ziemię, wydając na świat osiemdziesięciu potomków.

Sierp wykonany został przez kowala, który przez Dogonów uważany jest także za „mistrza drewna”. Kowala zajmuje szczególne miejsce w mitologii dogońskiej. Według mitu zszedł na ziemię z nieba i przyniósł pierwszym ludziom ziarna zbóż oraz daba – żelazne motyki, dzięki którym zostali rolnikami. Ponadto wykradł kawałek słońca, którym rozpalił pierwszy ogień, aby następnie wykonać niezbędne ludziom narzędzia i broń. Dogonowie wierzą, że współcześni kowale są potomkami mitycznego protoplasty, który uzupełnił rolę boga Ammy, bowiem nauczył ludzi rolnictwa i upowszechnił wśród nich narzędzia.

Dogonowie to lud rolniczy, uprawiający m.in. proso, sorgo, fonio – palusznik (Digitaria exilis), ryż, sezam, fasolę, kukurydzę, szczaw, orzechy arachidowe oraz cebulę szalotkę. Ta ostatnia jest najpopularniejszym produktem eksportowym. Rozbija się ją na miazgę, formuje w kule i suszy na tarasach domów i w takiej formie sprzedaje na targach. Uprawą roli trudnią się wszyscy zdrowi członkowie rodziny. Cięższe prace wykonują mężczyźni oraz silniejsze kobiety, natomiast lżejsze osoby starsze i dzieci. Intensywne prace rolne rozpoczynają się w czerwcu od siewu prosa, a kończą w marcu wraz ze zbiorem cebuli. Ryż oraz fonio ścina się sierpem, następnie przenosi do zagrody i przechowuje w kłosach, które młóci się w miarę potrzeb. Dogonowie wierzą, że proso, fonio i ryż były pierwszymi roślinami, które zasadzili ich przodkowie.

Katarzyna Findlik-Gawron