Krateriskos (Kantharos) w stylu Gnathia

13.7 wys. bez uchwytów

Kubek o dwóch uszkach umieszczony na wysokiej stopce. Ich formę urozmaicają dwa „węzły”, jakie dodano do prostej formy uchwytu. Naczynia o takim kształcie nazywane są „kantharosami”. Jest to jeden z kilku typów naczyń służących w Starożytnej Grecji do picia wina. Wilanowski egzemplarz wykonano z żółto-beżowej gliny. Jednak jej kolor na niemal całej powierzchni skrywa warstwa czarnego firnisu (pokostu). Naczynie zachowało się do naszych czasów w wielu fragmentach – podczas konserwacji zostało jednak sklejone, a brakujące elementy uzupełniono (fragment wylewu, jeden z uchwytów i brzeg stopki). Dekoracja malarska naczynia jest dosyć prosta – składa się z pasa fal przy krawędzi wylewu, a niżej z gałązki bluszczu z listkami i dodanymi kwiatkami. Ich końce, pod uchwytami, ozdobiono dodatkowo kokardkami.

Jak wytwarzano tego typu naczynia? Najpierw pożądany kształt toczono na kole garncarskim, doklejając później uchwyty. Po przeschnięciu powierzchnię pokrytowano firnisem, czyli delikatną, specjalnie przygotowaną i oczyszczoną glinką. Jednak czarny kolor pojawiał się dopiero po wypale w piecu. Najpierw wypalano je w atmosferze z dostępem tlenu, a po osiągnięciu odpowiedniej temperatury odcinano jego dopływ (zamykając otwory pieca i być może dokładając mokrego drewna), dzięki czemu zawarte w wierzchniej glince tlenki żelaza ulegały redukcji i zmieniały kolor z czerwonego na czarny. Glinka ta także lekko się nadtapiała – nadając naczyniom charakterystyczny, satynowy połysk.

Agnieszka Żuber, na podstawie badań W. Dobrowolskiego

„Wazy Greckie Stanisława Kostki Potockiego”, Warszawa 2007.