Handlarz ryb

Obraz przedstawia scenę z życia niższych warstw społecznych. Na nim czwórka mężczyzn w zgrzebnych ubraniach, z których jeden jest handlarzem ryb, a pozostali tłoczą się przy jego straganie. Sprzedawca siedzący za ladą, ubrany w jasnobłękitny, otwarty pod szyją kaftan szerokim gestem ręki zdaje się zachwalać towar siedzącemu po przeciwnej stronie lady młodemu mężczyźnie, trzymającemu za obrożę wielkiego łaciatego psa, i dwóm starszym na drugim planie. Ten stojący pośrodku, z siwawą brodą, trzyma latarnię, młodszy zaś, nieco z lewej, patrzy badawczo przez szkiełko, jakby sprawdzając jakość oferty, by ustrzec się oszustwa. Typy ludzkie namalowane są z dużą starannością tak, że wyczuwalna jest duszna atmosfera targu rybnego. Malarz na tyle umiejętnie uchwycił mimikę i gestykulację, że scena tętni życiem, a widz ma wrażenie, iż stał się mimowolnym obserwatorem wyimku z dnia codziennego prostych ludzi.

Przypuszcza się, że obraz powstał w kręgu Giacoma Francesca Cippera, którego życie, zwłaszcza w swych początkach, nie jest zbyt dobrze udokumentowane. Wiadomo, że urodził się w Feldkirch, małej wiosce w austriackim regionie Voralberg, w roku 1664. Jednak już to, kiedy, dlaczego i w jaki sposób przeniósł się do Włoch, gdzie jest odnotowany od 1696 roku, niknie w pomroce dziejów. Od tego roku do końca życia mieszkał w Mediolanie. Przypuszcza się, że Todeschini rozpoczął karierę jako malarz martwych natur i dopiero po przybyciu do Lombardii zaczął malować uznawane dziś za typowe dla siebie sceny z życia powszedniego, które obecnie uważane są za dlań typowe. Konsekwentnie (być może pod wpływem Giacoma Cerutiego) odchodził od skrupulatnej obserwacji szczegółu, zastępując go wizją mniej dosłowną i skrupulatną, bardziej zaś malarską, zamaszystą, uwrażliwioną na caravaggionistyczną w duchu grę światła. .Inspiracje czerpał z twórczości Bernarda Keila, zwanego Monsù Bernardo (1624-1687), zwłaszcza w warstwie figuratywnej obrazów: sugestywne sylwetki chłopów, Cyganów, karciarzy i koncertujących. Historia sztuki zapomniała o nim aż do XIX w., do momentu ukazania się anonimowego artykułu w „Gazette des Beaux Arts” w 1859 roku, który czynił wzmiankę o jego pracach.

Dominika Walawender-Musz