Filiżanka - kubek

Niewielka i delikatna filiżanka bez uszka powstała około 1735 roku w słynnej manufakturze w Miśni. Ozdobiono ją motywem inspirowanym dekoracją dalekowschodnią nazywanym często „wzorem stolikowym”. Taka dekoracja powstało pod wpływem japońskiej porcelany w stylu Imari, pochodzącej z miasta Arita, a importowanej do Europy z położonego niedaleko portu Imari, skąd została zaczerpnięta jej nazwa. Tak zdobione naczynia cieszyły się ogromną popularnością w XVII i XVIII-wiecznej Europie. Ich kopie, a później także luźno inspirowane stylistyką japońską przedmioty powstawały także w Miśni już od pierwszych lat funkcjonowania fabryki. August II Mocny, inicjator powstania wytwórni i posiadacz imponującej kolekcji dalekowschodniej porcelany, zlecał bowiem wytwórni kopiowanie cennych przedmiotów ze swoich zbiorów.

Zdobienie motywem ze „stolikiem” było wyjątkowo często stosowane na miśnieńskich naczyniach do kawy, herbaty i czekolady, takich jak wilanowska filiżanka. Przedmioty dekorowane w ten sposób najpierw formowano na kole garncarskim, suszono i wypalano po raz pierwszy. Następnie przystępowano do malowania elementów, które miały mieć charakterystyczny ciemnoniebieski kolor. Taką dekorację wykonywano za pomocą kobaltu, a następnie pokrywano przeźroczystym szkliwem i wypalano po raz drugi. Dopiero po kolejnym wyciągnięciu z pieca można było malować innymi kolorami – na czarce wilanowskiej: czerwienią żelaza, fioletem manganu, zielenią i żółcią. Po naniesieniu tych farb naczynko wypalono po raz kolejny. Po dodaniu na nim złotych elementów następował ostatni już wypał.

Naczynia o smukłym kształcie z dodatkowymi uszkami lub bez, służyły do spożywania kawy lub czekolady, podczas gdy herbatę podawano raczej w niższych i szerszych naczynkach. Do delektowania się modnymi napojami używano kompletów wyprodukowanych w Europie lub importowanych z Azji, a elementy europejskie często służyły jako uzupełnienie wybrakowanych i bardzo kosztownych zestawów dalekowschodnich.

Agnieszka Żuber