Pierścień ślubny księcia Franciszka I (1577 - 1620)

Motyw splecionych w uścisku dłoni od czasów średniowiecza był wykorzystywany w biżuterii zaręczynowej i ślubnej, jako element zdobiący pierścienie oraz zapinki. Podczas ceremonii zaślubin panna młoda i pan młody podawali sobie prawe dłonie na znak przysięgi małżeńskiej. Motyw rąk nawiązywał do tego gestu i był symbolem nierozerwalnego węzła małżeńskiego.

Prezentowany pierścień został wydobyty z sarkofagu księcia pomorskiego Franciszka I z krypy grobowej Gryfitów pod kościołem zamkowym w Szczecinie w 1946 roku. Książę otrzymał go zapewne jako prezent z okazji ślubu z księżniczką saską Zofią, siostrą panujących po sobie kolejno elektorów saskich z dynastii Wettynów – Chrystiana II (1583–1611) i Jana Jerzego I (1585–1656). Do małżeństwa doszło dzięki zaangażowaniu Erdmuty brandenburskiej, wdowy po księciu pomorskim Janie Fryderyku, księżniczka Zofia była bowiem jej siostrzenicą. Uroczyste zaślubiny odbyły się latem 1610 roku w Dreźnie.

Dzięki wizerunkowi pośmiertnemu Franciszka I ze zbiorów katedry w Merseburgu oraz opisowi stroju księcia w drukach okolicznościowych uświetniających ceremonię pogrzebową wiemy, że pierścień był pierwotnie zdobiony „dużym, kosztownym” diamentem o szlifie tablicowym. Książę nosił go na lewym palcu wskazującym.

Dolna część oprawy kamienia jest pokryta czarną emalią z finezyjnym złotym ornamentem wykonanym w technice emalii żłobkowej. Podobnie zdobiona jest zewnętrzna strona obrączki. Typ pierścieni z pojedynczym dużym diamentem, zdobionych czarną emalią był bardzo popularny w 1. połowie XVII wieku. Tego rodzaju pierścień znaleziono m.in. w sarkofagu księcia pomorskiego Ernesta Bogusława von Croya (1620–1684). Należał do jego matki Anny pomorskiej (1590–1660), najmłodszej siostry księcia Franciszka I.

Monika Frankowska-Makała