Abraham przyjmujący aniołów

Niewielkie tondo z przedstawieniem gościnności Abrahama (Rdz 18, 1-15) jest najprawdopodobniej nabytkiem Stanisława Kostki Potockiego, o czym świadczy nalepka z pieczęcią hrabiego (l. 1818-1821) i napis odręczny „Abraham visite par le Anges du Dominichin”. Obraz ukazuje patriarchę w doniosłym momencie życia, gdy trzej uskrzydleni wysłannicy Boga zwiastują mu narodziny upragnionego potomka. Abraham klęczy przed nimi, złożywszy ręce do modlitwy, w pobliskich zabudowaniach przez uchylone drzwi majaczy postać Sary, która na wieść o możliwości powicia syna w tak podeszłym wieku zareagowała śmiechem. W tle idealizowany pejzaż.

Jako niewątpliwe źródło inspiracji wymienić należy fresk Rafaela z loggi Pałacu Apostolskiego (datowany 1518-1519) o tymże temacie. Był on wielekroć powielany i rozpowszechniony w rycinach i rysunkach (także z północnego kręgu kulturowego: Julius Goltzius wg Hans Bol, J. Janssonius, Antwerpia, 1560 – 1595; Symon Novelanus, 1577 - 1627). Tradycyjny związek obrazu z nazwiskiem Domenichina nie znalazł jednoznacznego potwierdzenia. Warto wspomnieć, iż w albumie Willanów Skimborowicza i Gersona (1877) obraz zaliczono do oeuvre Annibale’a Carracciego, mentora Domenichina. Domenichino należał do ulubionych asystentów Annibale’a i to właśnie jemu, podczas pierwszych lat pobytu w Rzymie, przypadł w udziale zaszczyt zobrazowania znaczniejszych idei mistrza. Charakterystyczne dla kręgu Carraccich jest podejście do kopiowania i wzajemnych zapożyczeń – dobra kopia nie jest sama w sobie niczym niewłaściwym, lecz za względu na swój artyzm zasługuje na podziw nie mniejszy niż pierwowzór, a czerpanie wzorów z dzieł mistrzów to idealny środek do zrealizowania celu właściwego sztuce – udoskonalenia natury.

Dominika Walawender-Musz