Wielkie Święta

Prezentowany fragment ikony z wizerunkami Wielkich Świąt roku liturgicznego jest połową składanego poliptyku. Produkcja składanych ikon osiągnęła w XVIII w. wysoki poziom techniczny i artystyczny w wytwórniach staroobrzędowców, którzy nie uznając cerkiewnej liturgicznej reformy, od połowy XVII w. chronili się przed prześladowaniami na pustkowiach północnej Rosji. Założone na rosyjskim Pomorzu wytwórnie przedmiotów kultu religijnego działały pod opieką pustelni na Wygu koło miasta Powieniec. Wyroby wygowskie spopularyzowały się w całej Rosji i były naśladowane w XIX w. przez inne rosyjskie wytwórnie. Jedną z najbardziej charakterystycznych ikon upowszechnionych przez staroobrzędowców była czteroskrzydłowa ikona wytwarzana od XVIII – po XX w., patrz S.12780MŁ. Każde ze skrzydeł podzielone na cztery kwatery było zwieńczone kokosznikiem. Na trzech skrzydłach umieszczano wizerunki wydarzeń Nowego Testamentu ilustrujące dwanaście świąt tworzących swoisty kalendarz roku liturgicznego. Ikony składane często używano w podróży lub w niesprzyjających staroobrzędowcom okolicznościach. Na dwóch zachowanych skrzydłach prezentowanej ikony zobrazowano: na pierwszym – Zwiastowanie Bogurodzicy, Boże Narodzenie, Narodzenie Bogurodzicy, Wprowadzenie Bogurodzicy do Świątyni; na drugim – Ofiarowanie Chrystusa, Chrzest Chrystusa, Przemienienie, Wjazd do Jerozolimy. W kokoszniku lewego skrzydła umieszczono rozbudowaną scenę Ukrzyżowania, a nad prawym skrzydłem – Trójcę Świętą z osobami Boga Ojca, Syna Bożego i Ducha Świętego w postaci gołębicy, adorowanych przez aniołów i apokaliptyczne symbole przypisane czterem Ewangelistom. Kolejne święta są zobrazowane na trzecim skrzydle pod  S.12861MŁ. Na licu bogato ozdobionego poliptyku umieszczano symboliczną Golgotę z narzędziami Męki Chrystusa.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967