Lekyt aryballosowy w stylu Gnathia

Lekytami nazywa się w ceramice Starożytnej Grecji naczynia, które przypominają dzban, są jednak dużo bardziej wysmukłe, mają walcowaty brzusiec, wąską szyjkę i szeroki wylew. Zabytek wilanowski należy do grupy tzw. lekytów aryballosowych, których kształt jest bardziej przysadzisty, a brzusiec kulisty. Tego typu naczynia – pokryte czarnym firnisem i ozdobione dekoracją białą, czerwoną i żółtą - powstawały w II. połowie IV i na początku III wieku p.n.e. Ich najlepsze egzemplarze stworzono w rejonie Apulii, na terenie Południowych Włoch. Określa się je terminem „gnathia” pochodzącym od nazwy starożytnej miejscowości Gnathia (Egnazia), w której wiele z nich odnaleziono.

Wilanowski lekyt szczęśliwie zachował się do naszych czasów w całości – nie był klejony ani uzupełniany. Wykonano go z gliny w beżowoczerwonym kolorze, ale jej naturalną barwę skrywa na większości powierzchni czarny firnis (zwany też pokostem), którym naczynie zostało pokryte. Jego główną ozdobę stanowi dekoracja malowana biała farbą – charakterystyczną dla stylu Gnathia - którą urozmaicono dodatkowo elementami w kolorze czerwonym. Składa się na nią ukośna kratka i ornament kimationu na brzuścu, uzupełniane pionowymi i poziomymi pasami.