Arsenał. "Powstanie"

Jest to czwarta z plansz 6-częściowego cyklu pt. „Powstanie” (zw. też „Noc Listopadowa”), dokumentujących początek zbrojnego zrywu listopadowego roku 1830, znanego jako powstanie listopadowe (pozostałe to „Plac Zygmunta”, „Belweder”, „Most Sobieskiego”, „Więzienie na Lesznie”, „Ul: Długa i Miodowa” – zob. noty). Prezentowana odbitka według rysunku wykonanego przez naocznego świadka wydarzeń, Jana Feliksa Piwarskiego (1794-1859), ukazuje lud Warszawy oraz spiskowców szturmujących Arsenał, aby zaopatrzyć się w broń, a tym samym osłabić siły obronne wojsk rosyjskich. „Już o godzinie 8ej wyłamywano bramy Arsenału i kilkadziesiąt tysięcy rozmaitej broni rozdano mieszkańcom”, pisał „Kurier Warszawski” 1 grudnia tego roku. Z kolei 15 stycznia 1831 ten sam tytuł donosił, że: „Zapowiedziana nieco dawniej 1sza rycina Nocy Warszawskiej 29 Listopada, wykonana na miedzi w wodocieniach (Aquatinta) a wyobrażająca wzięcie Arsenału, ukończoną i odciśniętą została. Sprzedaie się w handlu Dal Trozzo przy ulicy Senat;, exempl: po zł. 3. Druga rycina tejże Nocy i następujące po sobie wychodzić będą.” Piwarski oraz Fryderyk Krzysztof Dietrich (1779-1847), rytownik, współautor cyklu, szybko zareagowali na bieżące wydarzenia udostępniając szerokiej publiczności ich obrazowe świadectwa. Niezwykle ciekawym wątkiem w historii cyklu jest fakt, że po upadku powstania, dostał się on na listę wydawnictw zakazanych. W obawie przed represjami, większość odbitek została zniszczona. Wilanowskie egzemplarze są najprawdopodobniej późniejszymi odbitkami, które wykonane zostały na podstawie zachowanych płyt miedzianych. Napisy, nad sceną: Powstanie; pod: ARSENAŁ, w Warszawie w dniu 19 Listopada 1830.