Połów raków

Zakupiony przez Stanisława Kostkę Potockiego we Włoszech, prawdopodobnie przed 1798 r. [Pamiętnik Interesów, s. 25]. Na odwrocie obrazu znajduje się nalepka z pieczęcią Potockiego i własnoręcznym napisem piórem: „Paysage de Berghem”.

Nostalgiczny pejzaż z widokiem monumentalnych ruin antycznego sarkofagu nad wodą, w której brodzą rybacy szukający raków, jest jednym z lepszych dzieł Asselijna. Artysta obraz wilanowski prawdopodobnie namalował jeszcze we Włoszech, ponieważ Stanisław Kostka Potocki nabył go podczas pobytu w tym kraju. Sądził, że wykonał go Nicolaes Berchem, również cieszący się uznaniem malarz holenderski podróżujący do Włoch w latach 1642–1645. Berchem znany był ze scen o tematyce pastoralnej, a na tym krajobrazie przedstawiony został także malowniczy motyw pastucha z krowami. Sygnatura Jana Asselijna została odkryta dopiero podczas konserwacji dzieła w 1954 r. Reprezentuje ono wysoki poziom twórcy, zaznaczony w kolorycie z subtelnie zestawionymi brązami, zielenią, jasnymi ugrami oraz akcentem błękitu w partii nieba. Pewne analogie można znaleźć w krajobrazie Asselijna ze zbiorów Galerii Drezdeńskiej, datowanym na rok 1647, co skłania do sugestii, że obydwa obrazy zostały namalowane w zbliżonym okresie. Stylistycznie bliski im jest także Włoski pejzaż z rzeką i mostem wspartym na łukach ze zbiorów Staatsgalerie w Schleissheim, pochodzący z ok. 1648 r.

Dominika Walawender-Musz